In het tweede kwartaal van 2021 is 70,5% van de 20-64-jarigen in België aan het werk in vergelijking met 69% in het eerste kwartaal van 2021. Dat blijkt uit nieuwe resultaten van Statbel op basis van de Enquête naar de Arbeidskrachten (EAK). De IAB-werkloosheidsgraad daalt van 6,7% naar 6,2%. De werkloosheid neemt sterker af bij mannen dan bij vrouwen. Zo komt de werkloosheidsgraad van mannen voor het eerst sinds begin 2017 onder die van vrouwen te liggen.

Waar in 2020 de deeltijdse en tijdelijke jobs afnamen, neemt dat aantal weer toe. Zo is er een sterkere stijging bij het aantal deeltijdse jobs (+4,2%) dan voor het aantal voltijdse jobs (+1,9%). Ook het aantal tijdelijke jobs zoals studentenjobs neemt sterk toe (+12,9%).

Ook bij de tijdelijk werklozen zijn er positieve evoluties, zowel bij wie volledig tijdelijk werkloos is, als bij wie gedeeltelijk tijdelijk werkloos is. De aantallen nemen af, ongeacht de duur (3 maanden of langer).

43,5% van de werkenden werkt in het tweede kwartaal van 2021 soms, gewoonlijk of altijd van thuis uit. Dat percentage verschilt weinig van dat van het eerste kwartaal van 2021.

Bij vergelijking met de resultaten van het tweede kwartaal van 2020, de periode van de start van de Covid-19-crisis in ons land, valt vooral de sterke stijging van de werkgelegenheidsgraad op. Die evolueerde van 69,6% in het tweede kwartaal van 2020 naar 70,5% in hetzelfde kwartaal van 2021. Tegelijk zien we over diezelfde periode van één jaar ook een sterke toename van de werkloosheidsgraad. In het tweede kwartaal van 2020 bedroeg deze – ondanks de Covid-19-crisis - slechts 4,9% tegenover 6,2% in het tweede kwartaal van 2021. In het tweede kwartaal van 2020 stelden we echter een verschuiving van werkloosheid naar inactiviteit vast. Een deel van de werklozen ging niet meer op zoek naar werk of was niet meer beschikbaar om binnen de twee weken te beginnen werken, bijvoorbeeld omdat ze voor de kinderen moesten zorgen.

Verdere details leest u hieronder.

Gunstige evoluties op de arbeidsmarkt tussen het eerste en het tweede kwartaal van 2021

70,5% van de 20-64-jarigen aan het werk

In het tweede kwartaal van 2021 is 70,5% van de 20-64-jarigen aan het werk, hetgeen een sterke toename betekent ten opzichte van het eerste kwartaal van 2021 toen de werkgelegenheidsgraad 69% bedroeg (grafiek 1). De werkgelegenheidsgraad van mannen stijgt van 73,6% in het eerste kwartaal van 2021 naar 74,5% in het tweede kwartaal van 2021. Bij vrouwen bedragen de percentages respectievelijk 64,4% en 66,4%. De werkgelegenheidsgraad evolueert gunstig in de drie regio’s: van 60,4% naar 61,6% in Brussel, van 74% naar 75% in Vlaanderen en in Wallonië van 62,9% naar 65,4%.

De IAB-werkloosheidsgraad van 15-64-jarigen daalt naar 6,2%

In het tweede kwartaal van 2021 bedraagt de IAB-werkloosheidsgraad 6,2%. Dat is 0,5 procentpunt minder dan in het eerste kwartaal van 2021 (6,7%) (grafiek 2). Bij mannen is de daling sterker (van 6,8% naar 6,0%) dan bij vrouwen (van 6,6% naar 6,4%). Zo komt de werkloosheidsgraad van mannen voor het eerst sinds vier jaar onder de werkloosheidsgraad van vrouwen te liggen.
De werkloosheidsgraad daalt in alle leeftijdsgroepen maar het sterkst bij de 50-plussers. De werkloosheidsgraad neemt af in de drie regio’s en bedraagt 11,8% in Brussel, 4,0% in Vlaanderen en 8,5% in Wallonië.

In welke jobs neemt de werkgelegenheid toe?

Vooral deeltijdse jobs nemen toe

Hoewel de totale werkgelegenheid tussen het eerste en tweede kwartaal van 2021 toenam met 2,4%, is de werkgelegenheidsevolutie verschillend naargelang de kenmerken van de job (tabel 1). Zo neemt het aantal werkende personen met een deeltijdse job (+4,2%) sterker toe dan het aantal met een voltijdse job (+1,9%).

Bij vergelijking van het beroepsstatuut stellen we vast dat het aantal loontrekkenden in ongeveer dezelfde mate stijgt (+2,4%) als het aantal zelfstandigen (+2,3%).

Sterke toename tijdelijke arbeid

De vergelijking van het soort contract van loontrekkenden tussen het eerste en het tweede kwartaal van 2021 toont een opvallende stijging van het aantal werkenden met een tijdelijk contract. Dat aantal groeit met 12,9%. Het gaat onder andere om studentenarbeid (met studentencontract) waar we een toename met 49% noteren. Maar ook bij interimarbeid, gelegenheidswerk en andere contracten van bepaalde duur noteren we een toename. Het aantal werknemers met een vast contract neemt in veel mindere mate toe, namelijk met 1,3%. In het tweede kwartaal van 2021 heeft 10,5% van de loontrekkenden een tijdelijke job ten opzichte van 9,5% in het eerste kwartaal van 2021.

Tabel 1: Evolutie van het aantal werkenden tussen T1 2021 en T2 2021 naar kenmerken van de job

Afwezigheid en tijdelijke werkloosheid

Aantal personen in tijdelijke werkloosheid neemt af

In het tweede kwartaal van 2021 waren gemiddeld 357.000 werkende personen tijdens de volledige referentieweek, dit is de week waarover ze bevraagd werden, afwezig van hun job (tabel 2). De belangrijkste reden om die volledige week niet te werken is ziekte of ongeval (153.000 personen). 126.000 personen waren in vakantie en 30.000 personen in zwangerschaps-, vaderschaps- of geboorteverlof. Opvallend is dat het aantal personen in tijdelijke werkloosheid wegens overmacht (Covid-19) of wegens economische redenen gedaald is van 36.000 personen in het eerste kwartaal van 2021 naar 20.000 personen in het tweede kwartaal van 2021. Het gaat hier om personen in tijdelijke werkloosheid die minder dan drie maanden afwezig zijn van het werk.

Tabel 2: werkende bevolking die niet gewerkt heeft tijdens de volledige referentieweek: belangrijkste reden om niet te werken

Daarnaast hadden gemiddeld ongeveer 59.000 personen een halve dag, een dag of meerdere dagen niet gewerkt tijdens de referentieweek omwille van tijdelijke werkloosheid (tabel 3). Hun aantal daalt van 94.000 in het eerste kwartaal van 2021 naar 59.000 in het tweede kwartaal van 2021. Een derde groep tijdelijk werklozen zijn degene die langer dan drie maanden in (volledige) tijdelijke werkloosheid zijn. Ook dat aantal is sterk gedaald tussen het eerste en tweede kwartaal van 2021, van 80.000 naar 55.000 personen. Deze langdurig tijdelijk werklozen worden sinds 2021 niet meer bij de werkenden maar bij de inactieven of de IAB-werklozen geteld.

Tabel 3: evolutie aantal tijdelijk werklozen volgens duur tijdelijke werkloosheid (T1 2021 - T2 2021)

Thuiswerk

Het percentage thuiswerkers verschilt weinig van dat van het eerste kwartaal van 2021

Tot eind juni was thuiswerk nog steeds verplicht voor alle werkenden wiens functie er zich toe leent. 43,5% van de werkenden werkt in het tweede kwartaal van 2021 soms, gewoonlijk of altijd van thuis uit. Het percentage ligt iets lager dan in het eerste kwartaal van 2021 (44,3%).

Aan respondenten wordt sinds 2021 gevraagd of hun functie of situatie het zou toelaten om vaker van thuis uit te werken. Van de werkenden die niet altijd van thuis uit werkten, antwoordt 84,4% in het tweede kwartaal van 2021 dat het niet mogelijk is om in zijn/haar functie (meer) van thuis uit te werken. Volgens 6,7% is het wel mogelijk om (meer) thuis te werken maar staat de werkgever, klant of opdrachtgever dat niet toe. Daarnaast geeft 8,9% van de respondenten aan (meer) van thuis uit te kunnen werken, maar zij geven er de voorkeur aan dat niet te doen ofwel is dat moeilijk omwille van de thuissituatie.

Evoluties ten opzichte van het tweede kwartaal van 2020

Voorgaande resultaten vergelijken cijfers van het tweede kwartaal van 2021 met die van het eerste kwartaal van 2021. Hierna vergelijken we de werkgelegenheids- en werkloosheidsgraad van het tweede kwartaal van 2021 met die van het tweede kwartaal van vorig jaar, de periode waarin de Covid-19-crisis volop tot uitbraak kwam in ons land.

Bij het vergelijken van cijfers van 2021 met cijfers van de periode ervoor moet rekening gehouden worden met bepaalde aanpassingen aan de enquête. Eén van de belangrijkste wijzigingen: vanaf 2021 wordt wie langer dan drie maanden tijdelijk werkloos is, bij de werklozen of inactieven gerekend, en niet meer bij de werkenden, afhankelijk van de antwoorden op de vragen naar het zoeken naar werk en het beschikbaar zijn.

Om de impact van deze gewijzigde behandeling van langdurig tijdelijk werklozen te illustreren berekenen we daarom, naast de officiële werkgelegenheidsgraad, ook een alternatieve werkgelegenheidsgraad, waarbij langdurig tijdelijk werklozen zoals vroeger ingedeeld worden bij de werkenden.

In grafiek 3 wordt de evolutie van de werkgelegenheidsgraad sinds het eerste kwartaal van 2017 weergegeven met voor het eerste en tweede kwartaal van 2021 enerzijds de officiële werkgelegenheidsgraad volgens de gewijzigde definities en anderzijds de alternatieve werkgelegenheidsgraad waarbij de langdurig tijdelijk werklozen, zoals vroeger, bij de werkenden opgenomen worden. Merk op dat andere wijzigingen aan de vragenlijst daarnaast ook een (beperkte) impact kunnen gehad hebben.

Sterke stijging werkgelegenheidsgraad tussen het tweede kwartaal van 2020 en het tweede kwartaal van 2021

Als we de officiële en alternatieve werkgelegenheidsgraad met elkaar vergelijken, dan ligt de officiële 0,8 procentpunt lager dan de alternatieve. Waar de officiële werkgelegenheidsgraad tussen het tweede kwartaal van 2020 en het tweede kwartaal van 2021 toeneemt van 69,6% naar 70,5%, neemt de alternatieve, meer vergelijkbare, werkgelegenheidsgraad nog sterker toe: van 69,6% naar 71,3%. Dit is, zoals aangehaald, te wijten aan het toch nog vrij substantiële aantal personen dat zich in het tweede kwartaal van 2021 in een statuut van langdurige tijdelijke werkloosheid bevond.

Sterke toename werkloosheidsgraad tussen het tweede kwartaal van 2020 en het tweede kwartaal van 2021

Op eenzelfde manier als bij de werkgelegenheidsgraad kan naast de officiële werkloosheidsgraad een alternatieve, meer met het verleden vergelijkbare werkloosheidsgraad berekend worden. Die alternatieve werkloosheidsgraad bedraagt 6,0% en ligt dus 0,2 procentpunt lager dan de officiële werkloosheidsgraad (grafiek 4). Toch komt het cijfer daarmee nog 1,1 procentpunt hoger uit dan de werkloosheidsgraad in het tweede kwartaal van 2020 toen deze – ondanks de Covid19-crisis – nog verder gedaald was omdat we toen een verschuiving van werkloosheid naar inactiviteit vaststelden. Een deel van de werklozen ging niet meer op zoek naar werk of was niet meer beschikbaar om binnen de twee weken te beginnen werken, bijvoorbeeld omdat ze voor de kinderen moesten zorgen. Pas in het derde kwartaal van 2020 is de werkloosheidsgraad beginnen toenemen.

Methodologische noot

De gerapporteerde cijfers vormen schattingen op basis van een steekproefenquête. Ze zijn gebaseerd op een effectieve steekproef van een kleine 26.600 personen (respondenten) tussen 15 en 89 jaar in het tweede kwartaal van 2021. Het gaat om ongeveer 13.000 respondenten in Vlaanderen, 9.900 in Wallonië en 3.700 in Brussel.

Ondanks de grote steekproef waarop de cijfers gebaseerd zijn, moet men (zoals bij alle resultaten op basis van een steekproef) rekening houden met een bepaalde onzekerheidsmarge rondom de geschatte cijfers. Om de leesbaarheid te verhogen wordt niet steeds verwezen naar het al dan niet significant zijn van bepaalde evoluties. Toch dient men er rekening mee te houden dat kleine evoluties van kwartaal op kwartaal meestal niet significant zijn. Daarom bevelen we aan de trends eerder te evalueren over meerdere kwartalen heen, vanuit de redenering dat bepaalde toevallige steekproeffluctuaties op die manier minder zichtbaar zijn.