Statbel, het Belgische statistiekbureau, publiceert vandaag de resultaten van de Enquête naar de Arbeidskrachten voor het eerste kwartaal van 2020, dus tot en met 31 maart 2020. Op het einde van dit kwartaal zorgde de Covid-19 pandemie voor grote veranderingen in de arbeidssituatie van een groot deel van de bevolking. De eerste tekenen daarvan zijn nog maar zeer beperkt zichtbaar in de kwartaalcijfers, die een gemiddelde weergeven voor het hele kwartaal. Om de recente gebeurtenissen beter te kunnen opvolgen publiceert Statbel sinds kort ook voorlopige cijfers op maandbasis (https://statbel.fgov.be/nl/themas/datalab/maandelijkse-cijfers-over-de-…). Die tonen aan dat de gevolgen van de Covid-19-crisis pas volgend kwartaal volop zichtbaar zullen zijn. De cijfers voor mei 2020 worden gepubliceerd op donderdag 9 juli 2020. De definitieve cijfers over het tweede kwartaal volgen eind september.

2019 was een gunstig jaar op de arbeidsmarkt. In het eerste kwartaal van 2020 zijn geen grote verschuivingen merkbaar. De werkgelegenheidsgraad bedraagt 70,4% op nationaal niveau. We zien een lichte stijging in Brussel (62,6%) en Wallonië (64,2%), terwijl er sprake is van een lichte daling in Vlaanderen (75,4%). Daarmee blijven de verschillen tussen de gewesten onderling vrij groot.

In de werkloosheidsgraad houdt de dalende trend van de afgelopen jaren nog even aan, vooral dan in Brussel en Wallonië. In Brussel bedraagt de werkloosheidsgraad van 15-64-jarigen in het eerste kwartaal van 2020 11,2% en in Wallonië 7,1%. In Vlaanderen zien we na de sterke daling in het vorige kwartaal opnieuw een lichte stijging. De werkloosheidsgraad blijft er met 3,1% wel zeer laag.

Verdere details leest u hieronder.

Werkgelegenheidsgraad van 20- tot en met 64-jarigen:

70,4% van de 20-64-jarigen aan het werk

We zien slechts weinig evolutie in de werkgelegenheidsgraad van het eerste kwartaal van 2020, vergeleken met de cijfers van het vorige kwartaal. In de leeftijdsgroep van 20 tot en met 64 jaar, wat de doelgroep is van de EU2020 indicator, bedraagt het cijfer in het eerste kwartaal van 2020 70,4% ten opzichte van 70,5% in het vierde kwartaal van 2019. In vergelijking met de cijfers van hetzelfde kwartaal van vorig jaar zien we wel nog een duidelijke stijging, namelijk van 69,8% naar 70,4%.

Kloof werkgelegenheidsgraad mannen en vrouwen opnieuw iets groter

Terwijl we de kloof tussen de werkgelegenheidsgraad van mannen en vrouwen de voorbije jaren geleidelijk aan kleiner zagen worden, lopen de twee cijfers in het eerste kwartaal van 2020 opnieuw wat verder uitéén. De vrouwelijke werkgelegenheidsgraad van 20-64-jarigen daalt lichtjes van 66,7% in het vierde kwartaal van 2019 tot 66,0% in het eerst kwartaal van 2020, terwijl de mannelijke werkgelegenheidsgraad in diezelfde periode evolueert van 74,3% naar 74,7%.

Toename werkgelegenheidsgraad bij 55-plussers

Opgesplitst volgens leeftijdsgroep noteren we tussen het vierde kwartaal van 2019 en het eerste kwartaal van 2020 een toename van de werkgelegenheidsgraad met 0,4 procentpunt bij de groep van 55-64 jaar en een lichte daling met 0,2 procentpunt bij de categorie 20 tot 54-jarigen. Het cijfer van de 55-64-jarigen komt daarmee op 52,8% te liggen, maar blijft nog sterk onder het niveau van de 20-54 jarigen. In die groep bedraagt de werkgelegenheidsgraad 75,6%.

Minimale verschuivingen binnen de gewesten

Op niveau van de gewesten zijn slechts minimale verschuivingen te zien in vergelijking met het vorige kwartaal. In Brussel en Wallonië zien we een lichte stijging van de werkgelegenheidsgraad, van respectievelijk 62,3% naar 62,6% in Brussel en van 64,0% naar 64,2% in Wallonië, terwijl er in Vlaanderen sprake is van een lichte daling van 75,7% naar 75,4%. Daarmee blijven de verschillen tussen de gewesten onderling wel vrij groot.

Werkloosheidsgraad 15- tot en met 64-jarigen:

De IAB-werkloosheidsgraad van 15-64-jarigen bedraagt 5,1%

De werkloosheidsgraad van 15- tot en met 64-jarigen volgens de definities van het Internationaal Arbeidsbureau (zie tab “Documentatie”) bedraagt in het eerste kwartaal van 2020 5,1%, waarmee de dalende trend van de afgelopen jaren aanhoudt. Terwijl het cijfer nog duidelijk verschilt van de werkloosheidsgraad in hetzelfde kwartaal van vorig jaar (5,7% in het eerste kwartaal van 2019), zien we nauwelijks verschil met het cijfer van het vorige kwartaal (5,2% in het vierde kwartaal van 2019). De trend lijkt zich dus te stabiliseren.

Het valt af te wachten wat de impact zal zijn van de Covid-19 crisis die zich ten volle zal manifesteren in de cijfers van het volgende kwartaal. Zoals reeds aangehaald naar aanleiding van de publicatie van voorlopige cijfers voor april 2020 zal dit officiële IAB werkloosheidscijfer niet noodzakelijk stijgen op korte termijn. Enerzijds worden personen die in een statuut van tijdelijke werkloosheid zitten nog steeds als werkend beschouwd omdat zij hun job behouden en er alleen tijdelijk afwezig van zijn. Anderzijds verwachten we op korte termijn ook verschuivingen van werkloosheid naar inactiviteit. De specifieke IAB definitie van werkloosheid vereist immers niet alleen dat men geen job heeft, maar men moet daarnaast ook beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt én actief zoeken naar een job. Onze voorlopige maandcijfers geven aan dat vooral die specifieke groep van inactieven die wel beschikbaar is, maar niet actief zoekt naar een job, sterk stijgt. (https://statbel.fgov.be/nl/themas/datalab/maandelijkse-cijfers-over-de-…).

Werkloosheidsgraad vrouwen iets lager dan werkloosheidsgraad mannen

De werkloosheidsgraad van mannen en vrouwen verschilt slechts weinig en bedraagt in het eerste kwartaal van 2020 5,3% voor de mannen en 4,9% voor de vrouwen. De vrouwelijke werkloosheidsgraad is daarmee lichtjes gestegen ten opzichte van het vierde kwartaal van 2019 (van 4,6% naar 4,9%), terwijl het bij de mannen om een daling gaat van 5,7% naar 5,3%. Toch blijft het niveau van de vrouwelijke werkloosheidsgraad nu al een aantal jaren onder het niveau van de mannen.

Verdere daling van de jeugdwerkloosheidsgraad

Net zoals de algemene werkloosheidsgraad daalt ook de jeugdwerkloosheidsgraad al geruime tijd. Tussen het vierde kwartaal van 2019 en het eerste kwartaal van 2020 zien we een vrij grote daling met 2,2 procentpunt. Daarmee komt het cijfer op 12,4% te liggen. De werkloosheidgraad in de overige twee leeftijdsgroepen stijgt dan weer heel lichtjes.

Verdere daling werkloosheid in Wallonië en Brussel

Op gewestelijk niveau zien we een duidelijke daling in Wallonië en Brussel. In Brussel evolueert het cijfer van 11,8% in het vierde kwartaal van 2019 tot 11,2% in het eerste kwartaal van 2020. In Wallonië gaat het om een daling van 7,6% naar 7,1%. Vlaanderen zat in het vorige kwartaal op een zeer laag cijfer met 2,9% en blijft ondanks de lichte stijging van de werkloosheidsgraad tot 3,1% in het eerste kwartaal van 2020 nog steeds op een laag niveau van werkloosheid. Voor elk van de drie gewesten zien we een duidelijk dalende trend wanneer we vergelijken met hetzelfde kwartaal één jaar geleden.

Monitoring Covid-19 crisis

Om de gevolgen van de covid-crisis te kunnen opvolgen publiceert Statbel een bijkomende reeks indicatoren (zie .xlsx-bestand) die elk kwartaal geactualiseerd zullen worden:

Ook al is de invloed van de crisis is nog niet zichtbaar in de IAB-indicatoren, we zien wel al een beperkte invloed op de arbeidsduur. Waar werkende personen in het eerste kwartaal van 2019 gemiddeld 33u per week werkten in hun hoofdjob, is dit in het eerste kwartaal van 2020 gedaald naar gemiddeld 31,2u per week.

Methodologische noot

De gerapporteerde cijfers vormen schattingen op basis van een steekproefenquête. Ze is gebaseerd op een effectieve steekproef van meer dan 31.500 personen (respondenten) op actieve leeftijd (15 jaar en ouder) in het eerste kwartaal van 2020. Het gaat om ongeveer 15.500 respondenten in Vlaanderen, 12.000 in Wallonië en 4000 in Brussel.

Ondanks de grote steekproef waarop de cijfers gebaseerd zijn, moet men (zoals bij alle resultaten op basis van een steekproef) rekening houden met een bepaalde onzekerheidsmarge rondom de geschatte cijfers.
Om de leesbaarheid te verhogen wordt niet steeds verwezen naar het al dan niet significant zijn van bepaalde evoluties. Toch dient men er rekening mee te houden dat kleine evoluties van kwartaal op kwartaal meestal niet significant zijn. Daarom bevelen we aan de trends eerder te evalueren over meerdere kwartalen heen, vanuit de redenering dat bepaalde toevallige steekproeffluctuaties op die manier minder zichtbaar zijn.

Kernindicatoren over de arbeidsmarkt T1 2020