Statbel DataLab: nieuwe statistieken, methoden en gegevensbronnen in beta-versie
Belgisch ondernemerschap blijft toenemen
In 2023 werden 1.751.514 ondernemersfuncties (oprichter, directeur of manager) bekleed door zelfstandigen (niet-helpers). Dat is een stijging van 10% ten opzichte van 2022. Van deze functies werd 31% door vrouwen en 69% door mannen bekleed. Dat blijkt uit de nieuwe resultaten van Statbel, het Belgische statistiekbureau.
Ter vergelijking: in 2019 waren er 1.433.477 zelfstandige ondernemersfuncties, een stijging van 22% in vier jaar tijd, wat een aanhoudende groeidynamiek weerspiegelt.
Deze experimentele statistiek geeft het aantal actieve functies van ondernemers in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) dat gekoppeld kan worden aan personen die actief zijn in de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ) in het vierde kwartaal van een jaar op basis van hun RSVZ-aangifte. De personen die in de KSZ actief zijn worden beperkt tot de categorieën van zelfstandigen-niet-helpers. Deze combinatie stelt ons in staat om de actieve zelfstandigen in de KSZ met één of meer actieve KBO-functies op te delen naar geslacht, leeftijdsgroep, regio en/of Nace-sectie.
De sterke toename van het aantal ondernemersfuncties tussen 2022 en 2023 zou kunnen worden verklaard door de actualisering van gegevens met betrekking tot functies in de ECB, met name als gevolg van de verplichting om hun rechtsvorm uiterlijk op 31 december 2023 in overeenstemming te brengen met het Wetboek van Vennootschappen van 2019.
Ondernemersfuncties zijn het sterkst aanwezig in de sector vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten
De sectoren met het grootste aantal ondernemersfuncties zijn:
- De overige gespecialiseerde wetenschappelijke en technische activiteiten (18% van zelfstandige ondernemersfuncties)
- De groot- en detailhandel; reparatie van auto’s en motorfietsen (13%)
- De bouw (12%)
- De menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening (10%)
De gezondheidssector is de enige sector waar vrouwen in de meerderheid zijn met 61% van de zelfstandige ondernemersfuncties. Het is ook de sector waarin jongeren onder de 30 het best vertegenwoordigd zijn, met 11% van het totaal. Daartegenover staat de bouwsector die gedomineerd wordt door mannen, die 92% van de ondernemersfuncties bekleden.
Het merendeel van de ondernemersfuncties zijn gevestigd in het Vlaams Gewest
61% van de ondernemersfuncties bevinden zich in het Vlaams Gewest (1.068.527 personen), 27% in het Waals Gewest (481.569 personen) en 11% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (201.418 personen).
Het ondernemerschap trekt verhoudingsgewijs meer jonge vrouwen aan
Vrouwen onder de 30 nemen verhoudingsgewijs een grotere plaats in, waarbij ze 40% van de zelfstandige ondernemersfuncties uitmaken. Mannen, daarentegen, zijn in de meerderheid in de leeftijdscategorie van de 50-59-jarigen, met 77% van de ondernemersfuncties.
In absolute cijfers wordt het grootste aantal ondernemersfuncties bekleed door vrouwen in de leeftijdscategorie 40-49 jaar, namelijk 27% (145.129 personen). Bij de mannen blijft de leeftijdsgroep 50-59 jaar het meest vertegenwoordigd met 56% van de mannelijke ondernemers (316.000 mensen).
Methodologische uitleg
Het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) publiceert het aantal actieve individuele zelfstandigen. Die worden ingedeeld in acht categorieën volgens de aard van de activiteit in combinatie met de hoedanigheid van de zelfstandige. Voor eind 2021 waren er dat in totaal 1.230.419.
De Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ) bezorgt Statbel voor de 4 kwartalen van een jaar de lijsten met diezelfde individuele zelfstandigen met hun ID-Demo. Statbel hanteert telkens Q4 van elk jaar. Voor eind 2021 waren er dat in totaal 1.223.374 of een dekking van 99% ten opzichte van de RSVZ.
In de KBO-functielijst worden de functies 00001 (oprichter natuurlijk persoon), 10002 (bestuurder) en 10006 (zaakvoerder) geselecteerd die op het einde van een jaar niet stopgezet zijn. De KBO-functielijst bevat per functie een ID-Demo. Dus kan eenzelfde ID-Demo functies hebben in meerdere KBO-nummers.
Aangezien de dekkingsgraad voor zelfstandigen (91%) veel hoger is dan die voor helpers (29%), worden voor deze statistiek enkel de zelfstandigen-niet-helpers behouden.
Tenslotte worden voor deze categorieën alle actieve KBO-functies genomen die een match hebben met een KSZ-actieve ID-Demo. Dit resulteert voor Q4/2021 in een totaal van 1.546.511 actieve KBO-functies.
De ID-Demo’s voegen (via de KSZ) de categorieën toe, naast het geslacht van de zelfstandige en het geboortejaar. De KBO-functies voegen naast de regio ook de Nace-sectie van de onderneming toe. Het geboortejaar laat dan weer toe die zelfstandigen onder te brengen in leeftijdsgroepen (age).
Samengevat : De statistiek geeft het aantal actieve KBO-functies weer die kunnen gekoppeld worden aan een KSZ-actieve ID-Demo op het einde van een jaar. De KSZ-actieve ID-Demo’s worden beperkt tot de categorieën van zelfstandigen-niet-helpers. De combinatie laat ons toe om de KSZ-actieve zelfstandigen met een of meer actieve KBO-functies op te delen naar geslacht, leeftijdsgroep, regio en/of Nace-sectie.