Statbel DataLab: nieuwe statistieken, methoden en gegevensbronnen in beta-versie
Minder dan één derde van de zelfstandige ondernemers was vrouw in 2019
Naar aanleiding van de vrouwendag op 8 maart brengt Statbel voor het eerst het vrouwelijk ondernemerschap in kaart op basis van gegevens van 2019. Daarbij werd enkel rekening gehouden met zelfstandigen die niet als helper aan de slag waren.
Concreet gaat het om 1.433.477 functies van oprichters, bestuurders en zaakvoerders van Belgische ondernemingen waarvan 30% vrouwen waren in 2019[1]. Voor de leesbaarheid plaatsen we in de verder tekst deze drie categorieën samen onder de noemer “zelfstandige ondernemers.”
Vrouwen zijn het sterkst vertegenwoordigd in de gezondheidssector…
De gezondheidssector is de enige sector waar vrouwen in de meerderheid zijn met 59% van de zelfstandige ondernemers. De twee andere meest “vrouwelijke” sectoren zijn de overige diensten (46%) en het onderwijs (44%). Aan de andere kant van het spectrum daalt de aanwezigheid van vrouwen tot 7% in de bouw en tot 14% in de informatie- en communicatiesector en in de transport- en opslagsector.
… en het minst aanwezig in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
De aanwezigheid van vrouwen is verhoudingsgewijs lager in Brusselse bedrijven (26%) dan in de andere gewesten (31%).
Vooral jonge vrouwelijke ondernemers
Vrouwen zijn verhoudingsgewijs meer aanwezig in de lagere leeftijdsklassen. 40% van de zelfstandige ondernemers onder de 30 jaar zijn vrouwen. In de meest voorkomende leeftijdsgroep, de 50-59-jarigen, is dat slechts 28%.
Dezelfde trend kan in alle sectoren worden waargenomen: hoe hoger de leeftijd, hoe minder vrouwen vertegenwoordigd zijn.
Een voorbeeld ter illustratie: de sector vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten is bijna gelijk vertegenwoordigd door mannen en vrouwen onder de 30 jaar, maar in de leeftijdsgroep 40-49 jaar worden de functies slechts voor een derde door vrouwen bekleed.
[1] Eén zelfstandige kan meerdere functies tegelijk uitoefenen. In de Kruispuntbank van Ondernemingen werden 975.818 actieve zelfstandigen (niet-helpers) geïdentificeerd. Dit stemt dus overeen met 1.433.477 functies van oprichters, bestuurders en zaakvoerders van Belgische ondernemingen.
Methodologische uitleg
Het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) publiceert het aantal actieve individuele zelfstandigen. Die worden ingedeeld in acht categorieën volgens de aard van de activiteit in combinatie met de hoedanigheid van de zelfstandige. Voor eind 2019 waren er dat in totaal 1.145.015.
De Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ) bezorgt Statbel voor de 4 kwartalen van een jaar de lijsten met diezelfde individuele zelfstandigen met hun ID-Demo. Statbel hanteert telkens Q4 van elk jaar. Voor eind 2019 waren er dat in totaal 1.137.088 of een dekking van 99% ten opzichte van de RSVZ.
In de KBO-functielijst worden de functies 00001 (oprichter natuurlijk persoon), 10002 (bestuurder) en 10006 (zaakvoerder) geselecteerd die op het einde van een jaar niet stopgezet zijn. De KBO-functielijst bevat per functie een ID-Demo. Dus kan eenzelfde ID-Demo functies hebben in meerdere KBO-nummers.
Aangezien de dekkingsgraad voor zelfstandigen (91%) veel hoger is dan die voor helpers (29%), worden voor deze statistiek enkel de zelfstandigen-niet-helpers behouden.
Tenslotte worden voor deze categorieën alle actieve KBO-functies genomen die een match hebben met een KSZ-actieve ID-Demo. Dit resulteert voor Q4/2019 in een totaal van 1.433.477 actieve KBO-functies.
De ID-Demo’s voegen (via de KSZ) de categorieën toe, naast het geslacht van de zelfstandige en het geboortejaar. De KBO-functies voegen naast de regio ook de Nace-sectie van de onderneming toe. Het geboortejaar laat dan weer toe die zelfstandigen onder te brengen in leeftijdsgroepen (age).
Samengevat : De statistiek geeft het aantal actieve KBO-functies weer die kunnen gekoppeld worden aan een KSZ-actieve ID-Demo op het einde van een jaar. De KSZ-actieve ID-Demo’s worden beperkt tot de categorieën van zelfstandigen-niet-helpers. De combinatie laat ons toe om de KSZ-actieve zelfstandigen met een of meer actieve KBO-functies op te delen naar geslacht, leeftijdsgroep, regio en/of Nace-sectie.