In 2018 verdient een voltijds tewerkgestelde medewerker in de private sector gemiddeld 3.627 euro bruto per maand. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van Statbel, het Belgische statistiekbureau. De mediaan, dus het bedrag waarbij 50% van de loontrekkenden minder en 50% van de werknemers een hoger bedrag verdient, bedraagt 3.361 euro bruto per maand. In dit nieuwsbericht focust Statbel op enkele essentiële beroepen, en meer concreet op de mensen die tijdens de lockdown in het voorjaar van 2020 veelvuldig in contact kwamen met klanten en patiënten, en dus niet konden telewerken.

Specifiek voor deze analyse rond essentiële beroepen werden een aantal sectoren zoals de gezondheidszorg mee in rekening gebracht. Hierdoor daalt de mediaan naar 3.312 euro per maand en het gemiddeld bruto maandloon naar 3.553 euro. Dat laatste bedrag nemen we als benchmark om de lonen van de boven vermelde essentiële beroepen mee te vergelijken. Daaruit blijkt dat die lonen vaak lager liggen dan het gemiddeld bruto maandloon. Het opleidingsniveau van de werknemers blijkt dat loonverschil in grote mate te verklaren.

De volgende constataties springen alvast in het oog:

• Verder studeren verhoogt aanzienlijk de kans op een hoger loon. Dat blijkt onder meer in de gezondheidszorg, hooggekwalificeerde medewerkers, zoals artsen of tandartsen, een maandloon ontvangen dat ruim boven het nationaal gemiddelde ligt. Lager gekwalificeerd personeel, zoals de zorgkundigen, ontvangen een lager loon.
• Het winkelpersoneel behoort tot de minst betaalde beroepen. Hun maandsalaris ligt bijna 30% onder het nationaal gemiddelde;
• De luchtvaart betaalt bovengemiddeld, maar voor andere functies binnen de transport en logistiek liggen de lonen beneden het salaris dat de gemiddelde Belg ontvangt. Met 2.526 euro verdienen koeriers hier het minst;
• Schoonmaakpersoneel en verzorgenden in kinderdagverblijven en crèches verdienen een derde minder dan de gemiddelde werknemer. Verzorgden in kinderdagverblijven en crèches vormen met een bruto maandloon van 2.317 euro zelfs het minst betaalde beroep in België.

Opmerking
Indien er in deze publicatie sprake is van een loon, dan gaat het steeds om het bruto maandloon. Dit loonconcept bevat de periodieke premies die iedere betalingsperiode worden uitbetaald. Premies voor nacht- of weekendwerk zijn hier voorbeelden van. Premies die slechts op uitzonderlijke basis worden uitgekeerd, zoals een dertiende maand of het dubbel vakantiegeld, werden uit het gehanteerde concept geweerd. De extralegale voordelen worden evenmin in rekening gebracht.
In principe beperkt de loonenquête zich tot de nace-secties B-N. Dit betekent dat bepaalde sectoren, zoals landbouw, visserij, openbaar bestuur, onderwijs en gezondheidszorg geen deel uitmaken van de statistische populatie. De historische cijferreeksen op Statbel beperken zich dan ook tot deze populatie. Voor dit persbericht nemen we echter enkele sectoren, zoals de gezondheidszorg, bijkomend op. Vandaar dat dit persbericht twee verschillende gemiddelde- en mediaanlonen vermeld. Daarnaast beperkt de analyse zich tot voltijds tewerkgestelde loontrekkenden die werkzaam zijn in ondernemingen met minstens tien werknemers.

Verder studeren resulteert in een hoger loon.

Vanuit financieel oogpunt is het interessant om na het secundaire onderwijs de studies voort te zetten. Houders van een bachelor diploma verdienen immers 3% meer dan het Belgische gemiddelde en dit verschil loopt op tot 42% voor houders van een master diploma. Aan de andere kant van het spectrum stellen we vast dat werknemers die geen hogere studies hebben afgerond meestal een lager loon ontvangen. Houders van een diploma van het hoger secundair onderwijs verdienen immers 19% minder dan het Belgische gemiddelde. Werknemers die het secundaire onderwijs zonder diploma verlaten, zien deze loonspanning toenemen tot 26%.

Grafiek 1: Gemiddeld bruto maandloon van voltijds tewerkgestelde loontrekkenden naar hoogst behaald diploma

De invloed van het opleidingsniveau op het loon blijkt ook uit de onderstaande analyse. Hierin belichten we de gemiddelde lonen van enkele essentiële beroepen en in het bijzonder staan we stil bij deze werknemers die tijdens de lockdown in het voorjaar van 2020 veelvuldig in contact kwamen met klanten en patiënten. Doordat het hier vaak gaat om functies waaraan geen specifieke opleidingsvoorwaarden zijn verbonden, liggen de lonen van de geanalyseerde beroepen vaak onder het nationaal gemiddelde.

Grote spreiding van de lonen in de gezondheidszorg

Als we spreken over essentiële beroepen, dan denken veel mensen in eerste instantie aan het personeel in de gezondheidszorg. Hoe positioneren de lonen zich in deze sector? Het gemiddeld bruto maandloon bedraagt in deze sector 3.682 euro, waardoor de verloning er een fractie hoger ligt dan het nationaal gemiddelde. Voorts stellen we een grote spreiding tussen de verschillende beroepen waar. Zo ontvangen artsen gemiddeld 7.091 euro bruto per maand, waarmee ze tot de bestbetaalde functies van het land horen. Maar ook andere hooggeschoolde profielen, zoals tandartsen en apothekers, ontvangen een salaris dat ruim boven het nationaal gemiddelde ligt.

Binnen deze sector verdienen zorgkundigen gemiddeld 2.549 euro per maand oftewel een bedrag dat bijna 30% onder het loon van de gemiddelde Belg ligt. Verpleegkundigen ontvangen met 3.652 euro ten slotte een maandloon dat een fractie boven het nationaal gemiddelde ligt. Als we echter het scholingsniveau mee in rekening nemen, ontvangen verpleegkundigen een lager loon dan de gemiddelde werknemer met een bachelor-diploma.

Grafiek 2: Gemiddeld bruto maandloon van voltijds tewerkgestelde loontrekkenden in de gezondheidszorg

Lagere lonen voor het winkelpersoneel en in de voedingsnijverheid

Tijdens de lockdown bleven de winkels van voedingsmiddelen open. De werknemers binnen deze sector ontvangen echter een loon dat ruim beneden het nationaal gemiddelde ligt. Arbeiders in de voedingsnijverheid verdienen ongeveer 20% minder dan de gemiddelde Belg, terwijl kassiers en ander winkelpersoneel op maandbasis gemiddeld 2.500 euro verdienen. Hiermee behoort het winkelpersoneel tot de minst betaalde beroepen in België.

Grafiek 3: Gemiddeld bruto maandloon van voltijds tewerkgestelde loontrekkenden in voedingswinkels

De luchtvaart vormt de uitzondering binnen de logistiek en het transport

De rekken in de supermarkt moesten gevuld worden en bijgevolg bleef ook de logistiek- en transportsector functioneren. Binnen deze essentiële sector ontvangen piloten en technici voor vliegtuigen met 4.687 euro bruto per maand het omvangrijkste loon. De meeste werknemers in deze sector moeten het echter met minder dan 3.000 euro per maand stellen. Zo verdienen bus- en vrachtwagenchauffeurs gemiddeld 2.860 per maand, terwijl magazijniers 2.817 euro ontvangen. Helemaal onderaan de ranking staan de koeriers. Tijdens de lockdown bestelden de Belgen massaal via het internet, maar met 2.526 euro per maand ligt het loon van de bezorgers van deze pakjes bijna 30% onder het nationaal gemiddelde.

Grafiek 4: Gemiddeld bruto maandloon van voltijds tewerkgestelde loontrekkenden in de logistiek en transport

Personeel van kinderdagverblijven en crèches ontvangen het laagste loon

Ten slotte focussen we op vier essentiële beroepen die we moeilijk kunnen toewijzen aan een specifieke sector. Het veiligheidspersoneel, dat onder meer de toegang tot de winkels regelt, verdient 3.124 euro bruto per maand. Vuilnisophalers en -verwerkers ontvangen op maandbasis 2.676 euro. Schoonmaakpersoneel en verzorgenden in kinderdagverblijven en crèches verdienen een derde minder dan de gemiddelde werknemer. Verzorgden in kinderdagverblijven en crèches vormen met een bruto maandloon van 2.317 euro zelfs het minst betaalde beroep in België.

Grafiek 5: Gemiddeld bruto maandloon van voltijds tewerkgestelde loontrekkenden voor enkele andere essentiële beroepen