Geharmoniseerde consumptieprijsindex – augustus 2023

- De Belgische inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP) bedraagt in augustus 2,4% ten opzichte van 1,7% in juli en 1,6% juni.
- De kerninflatie (inflatie zonder energie en onbewerkte levensmiddelen) bedraagt in augustus 7,5% ten opzichte van 7,4% in juli.
- De inflatie volgens de consumptieprijsindex (CPI) voor de maand augustus bedroeg 4,1%, stabiel ten opzichte van juli.
- Subindices met de grootste positieve impact op de inflatie zijn restaurants en cafés, brood en granen, vlees, zuivelproducten, kleding en huur.
- De subindices die deze maand de grootste negatieve impact hebben op de inflatie zijn gas, elektriciteit, motorbrandstoffen en audio- en videoapparatuur.
- Eurostat zal op 19 september de geharmoniseerde consumptieprijsindex van augustus voor de EU-landen publiceren.
De Belgische inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP)[1] bedraagt in augustus 2,4% ten opzichte van 1,7% in juli en 1,6% juni. De inflatie volgens de geharmoniseerde consumptieprijsindex met constante belastingvoet (HICP-CT)[2] bedroeg 0,2% in augustus tegenover -0,4% in juli. Het verschil in inflatie tussen de HICP en HICP-CT is grotendeels te wijten aan de verhoging van de accijnzen op sigaretten, tabak, elektriciteit, gas en motorbrandstoffen. Met deze wijzigingen van de belastingen wordt geen rekening gehouden in de HICP-CT.
De kerninflatie, die geen rekening houdt met de prijsevolutie van de energieproducten en de onbewerkte voedingsmiddelen, bedraagt 7,5% in augustus, tegenover 7,4% in juli en 7,9% in juni. De inflatie zonder energieproducten stijgt in augustus licht tot 7,7% tegenover 7,6% in juli en 8,1% in juni.
De inflatie voor voeding bedraagt deze maand 12,5%, tegenover 13,7% vorige maand. Deze inflatie is in het voorjaar van 2022 sterk beginnen stijgen om met 20,3% in maart 2023 een hoogtepunt te bereiken. Sinds maart 2023 is ze geleidelijk aan het afnemen. De inflatie van oliën, vis, zuivelproducten, brood en granen, alsook vlees is tot maart 2023 sterk gestegen maar is sindsdien aan het afnemen. Zo bedraagt de inflatie voor oliën deze maand 13,8%. In maart 2023 was ze nog 31,3%. Voor zuivelproducten is de inflatie nu 17,8% ten opzichte van 31,0% in maart 2023. Vis geeft deze maand een inflatie van 7,2%. In maart van dit jaar was ze nog 17,2%. Voor brood en granen is ze deze maand 12,4% ten opzichte van 22,0% in maart. De inflatie van vlees bedraagt deze maand 9,8% ten opzichte van 16,8% in maart 2023.
De terugval van de inflatie kan voor het overgrote deel toegeschreven worden aan de daling van de energieprijzen. De bijdrage van energie tot de inflatie is nu negatief en bedraagt -4,3%. Voeding levert een bijdrage van 2,0%.
Elektriciteit is nu 36,2% goedkoper dan een jaar geleden. Aardgas is 65,2% goedkoper op jaarbasis. De prijs van huisbrandolie is met 4,2% gedaald ten opzichte van vorig jaar.
Inflatie en impact op inflatie voor de 12 hoofdgroepen
Op basis van de opsplitsing in 12 hoofdgroepen wordt de hoogste inflatie in augustus gemeten voor “voeding en alcoholvrije dranken” (12,5%). De laagste inflatie wordt opgemeten voor de groep “huisvesting, water en energie” (-18,4%). De hoofdgroep die in augustus de grootste positieve impact heeft op de inflatie is “voeding en alcoholvrije dranken” met 1,9 procentpunten. De groep “huisvesting, water en energie” heeft de grootste negatieve impact uitgeoefend met -5,1 procentpunten.
Inflatie[3] en impact[4] op de inflatie voor de globale HICP en de 12 hoofdgroepen
Productgroep | Gewicht (‰) | Inflatie op jaarbasis (%) | Impact op inflatie (%-punt) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
HICP | HICP-CT | ||||||||
jun/23 | jul/23 | aug/23 | aug/23 | jun/23 | jul/23 | aug/23 | |||
0 | Totaal bestedingen | 1.000,0 | 1,6 | 1,7 | 2,4 | 0,2 | |||
1 | Voeding en alcoholvrije dranken | 155,4 | 14,2 | 13,7 | 12,5 | 12,5 | 2,3 | 2,2 | 1,9 |
2 | Alcoholhoudende dranken en tabak | 47,4 | 8,7 | 8,8 | 8,7 | 5,0 | 0,4 | 0,3 | 0,3 |
3 | Kleding en schoeisel | 60,1 | 9,7 | 1,9 | 8,0 | 8,0 | 0,5 | -0,1 | 0,3 |
4 | Huisvesting, water en energie | 201,3 | -20,9 | -19,4 | -18,4 | -27,2 | -5,5 | -5,2 | -5,1 |
5 | Stoffering en huishoudelijke apparaten | 72,9 | 6,3 | 5,9 | 5,1 | 5,1 | 0,4 | 0,3 | 0,2 |
6 | Gezondheid | 70,6 | 4,8 | 4,8 | 4,8 | 4,8 | 0,2 | 0,2 | 0,2 |
7 | Vervoer | 105,9 | -0,3 | 1,5 | 5,1 | 2,1 | -0,2 | 0,0 | 0,3 |
8 | Communicatie | 32,2 | 1,2 | 1,9 | 1,8 | 1,8 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
9 | Recreatie en cultuur | 85,8 | 5,2 | 5,1 | 5,9 | 5,9 | 0,3 | 0,3 | 0,3 |
10 | Onderwijs | 5,4 | 1,6 | 1,6 | 1,6 | 1,6 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
11 | Hotels, cafés en restaurants | 82,7 | 9,4 | 10,3 | 10,4 | 10,4 | 0,7 | 0,9 | 0,8 |
12 | Diverse goederen en diensten | 80,4 | 6,3 | 6,2 | 6,0 | 6,0 | 0,4 | 0,4 | 0,3 |
Inflatie volgens specifieke aggregaten
De globale HICP kan opgesplitst worden in vijf specifieke aggregaten die samen de totale bestedingen vormen.
- De inflatie voor energieproducten is gestegen ten opzichte van vorige maand. Ze bedraagt in augustus -28,9% ten opzichte van -33,2% in juli en -36,0% in juni. Ten opzichte van de voorgaande maand stegen de prijzen gemiddeld met 8,6%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt 1,4% voor de laatste twaalf maanden.
- De inflatie van bewerkte levensmiddelen daalt van 12,5% in juli naar 11,7% in augustus. In juni bedroeg ze 13,0%. Tegenover vorige maand daalden de prijzen met gemiddeld 0,3%. De gemiddelde inflatie bedraagt 13,9% voor de laatste twaalf maanden.
- De inflatie voor de niet-bewerkte levensmiddelen (fruit, groenten, vlees en vis) bedraagt in augustus 11,2% ten opzichte van 12,8% in juli en 12,4% in juni. Ten opzichte van juli bleven daalden de prijzen met gemiddeld 1,0%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt 13,8% voor de laatste twaalf maanden.
- De inflatie voor niet-energetische industriële goederen bedraagt in augustus 5,6% ten opzichte van 4,1% in juli en 6,5% in juni. Ten opzichte van de vorige maand stegen de prijzen gemiddeld met 7,0% als gevolg van de zomersolden in juli.
- Voor diensten (inclusief huur) blijft de inflatie stabiel op 6,9% in augustus. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt 5,7% voor de laatste twaalf maanden.
De kerninflatie (inflatie zonder energie en onbewerkte levensmiddelen) bedraagt in augustus 7,5%. Dit is een lichte stijging ten opzichte van de 7,4% in juli. De gemiddelde kerninflatie van de laatste 12 maanden is gelijk aan 7,5%. Ten opzichte van vorige maand stegen de prijzen van dit subaggregaat met 2,0%.
Inflatie volgens specifieke aggregaten
Specifieke aggregaten | Gewicht (‰) | Inflatie op jaarbasis (%) | 12 maandelijks gemiddelde (%) | Maandelijkse wijziging | ||
---|---|---|---|---|---|---|
jun/23 | jul/23 | aug/23 | aug/23 | aug/23 | ||
Totaal bestedingen | 1.000,0 | 1,6 | 1,7 | 2,4 | 6,3 | 2,5 |
Energiedragers | 146,8 | -36,0 | -33,2 | -28,9 | 1,4 | 8,6 |
Bewerkte levensmiddelen | 163,3 | 13,0 | 12,5 | 11,7 | 13,9 | -0,3 |
Niet-bewerkte levensmiddelen | 39,5 | 12,4 | 12,8 | 11,2 | 13,8 | -1,0 |
Niet-energetische industriële goederen | 248,9 | 6,5 | 4,1 | 5,6 | 6,1 | 7,0 |
Diensten | 401,5 | 6,4 | 6,9 | 6,9 | 5,7 | 0,2 |
HICP zonder energie en onbewerkte levensmiddelen (kerninflatie) | 813,7 | 7,9 | 7,4 | 7,5 | 7,5 | 2,0 |
Impact van subindices op de inflatie
De grootste positieve impact op de inflatie wordt gerealiseerd door restaurants en cafés met een impact van 0,50 procentpunt. Brood en granen hebben een positieve impact van 0,32 procentpunt. Vlees heeft een positieve impact van 0,32 procentpunt. Zuivelproducten en kleding hebben een positieve impact van respectievelijk 0,31 en 0,29 procentpunt. Huur heeft een impact van 0,28 procentpunt.
Subindices met de grootste positieve impact op de inflatie
Subindex | Gewicht (‰) | Impact op inflatie (%-punt) | |
---|---|---|---|
2023 | aug/23 | ||
11.1.1 | Restaurants en cafés | 71 | 0,5 |
01.1.1 | Brood en granen | 30,4 | 0,32 |
01.1.2 | Vlees | 40,5 | 0,32 |
01.1.4 | Zuivelproducten | 19,2 | 0,31 |
03.1.2 | Kleding | 48,9 | 0,29 |
04.1.0 | Woninghuur | 68,3 | 0,28 |
De negatieve impact op de inflatie was het grootst voor aardgas, met een impact van -2,78 procentpunt. Elektriciteit heeft een negatieve impact van -1,90 procentpunt. Motorbrandstoffen hebben een negatieve impact van -0,09 procentpunt. Audio- en videoapparatuur hebben een negatieve impact van -0,07 procentpunt.
Subindices met de grootste negatieve impact op de inflatie
Subindex | Gewicht (‰) | Impact op inflatie (%-punt) | |
---|---|---|---|
2023 | aug/23 | ||
04.5.2 | Aardgas | 45,9 | -2,78 |
04.5.1 | Elektriciteit | 48,9 | -1,9 |
07.2.2 | Motorbrandstoffen | 33,9 | -0,09 |
09.1.1 | Audio- en videoapparatuur | 4,2 | -0,07 |
Vergelijking tussen België en de buurlanden
Aangezien de definitieve HICP voor onze buurlanden pas later wordt bekend gemaakt, kan er slechts een vergelijking gemaakt worden op basis van de eerste snelle inflatieraming van de HICP (HICP flash estimate) van augustus. In augustus bedroeg deze inflatie in België 2,4% een stijging ten opzichte van de 1,7% in juli. Nederland tekende een inflatie op van 3,4% in augustus. Dit is een daling ten opzichte van de 5,3% in juli. In Frankrijk bedroeg de inflatie in augustus 5,7%, een stijging ten opzichte van 5,1% in juli. De eerste snelle inflatieraming van de HICP (HICP flash estimate) van augustus voor Duitsland was 6,4%, een lichte daling ten opzichte van juli toen de inflatie 6,5% bedroeg.
Aangezien Eurostat de geharmoniseerde consumptieprijsindexcijfers met constante belastingvoet voor augustus nog niet publiceerde, is juli de recentste maand om mee te kunnen vergelijken. De inflatie op basis van de HICP-CT bedroeg in België in juli -0,4%, wat een lichte daling is ten opzichte van de -0,3% inflatie in juni. In juli bedroeg deze inflatie in Duitsland 6,1%. Dat is een daling ten opzichte van juni toen de inflatie 6,3% bedroeg. De inflatie in Frankrijk is ook gedaald van 5,4% in juni tot 5,2% in juli. In Nederland daalde deze inflatie naar 3,8% in juli. In juni bedroeg deze inflatie 6,1%.
[1] Naast de nationale consumptieprijsindex (CPI) berekent Statbel ook een Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (Harmonized Index of Consumer Prices, HICP). De HICP maakt een vergelijking tussen het inflatiepeil van de lidstaten van de Europese Unie mogelijk. De toegepaste bestedingsoptiek en methoden zijn daartoe zo goed mogelijk gecoördineerd en in Europese regelgeving vastgelegd. De resultaten van de CPI en de HICP zijn niet gelijk. Dat komt vooral door een andere weging en samenstelling van het pakket goederen en diensten waarop deze indices zijn gebaseerd.
Tevens wordt de HICP gebruikt door de Europese Centrale Bank voor haar monetair beleid. Verder wordt de HICP gebruikt om te bepalen in hoeverre een lidstaat voldoet aan de inflatiecriteria bepaald in het Verdrag betreffende de Europese Unie.
Enkele verschilpunten tussen de HICP en de huidige CPI:
- De weging van het pakket aan goederen en diensten in de HICP is hoofdzakelijk gebaseerd op de nationale rekeningen. Op de lagere gedetailleerde niveaus wordt gebruikt gemaakt van het huishoudbudgetonderzoek. De CPI gebruikt hoofdzakelijk het huishoudbudgetonderzoek op alle niveaus.
- De referentiepopulatie van de HICP bestaat uit private huishoudens (incl. toeristen in België) en bewoners in institutionele huishoudens (o.a. rusthuizen en instellingen). Voor de CPI is dit momenteel privé huishoudens met een referentiepersoon onder een maximale leeftijd.
- In de HICP wordt een binnenlands bestedingsconcept gehanteerd, dit zijn bestedingen gedaan in België door de referentiepopulatie. Voor de CPI wordt een nationaal bestedingsconcept gehanteerd, dit zijn bestedingen gedaan door de referentiepopulatie ongeacht de locatie.
- Voor de HICP wordt geen seizoenscorrectie toegepast, voor de CPI wordt dit gedaan voor buitenlandse reizen en vakantiedorpen.
- De solden werden in de CPI geneutraliseerd, in de HICP worden deze in de maand opgenomen.
- Voor huisbrandolie wordt de huidige prijs gebruikt in de berekening van de HICP. In de berekening van de CPI wordt een gewogen 12-maandelijks gemiddelde gehanteerd.
[2] De HICP-CT wordt op dezelfde wijze berekend als de gewone HICP, in deze index worden de prijzen echter berekend op basis van constante belastingtarieven. Deze index geeft dan ook de theoretisch potentiële impact weer van wijzigingen in de indirecte belastingtarieven (zoals de btw of accijnzen) op de gemeten inflatie. Het betreft hier echter een theoretische impact omdat verondersteld wordt dat de belastingwijzigingen meteen en volledig worden doorgerekend in de prijzen die door consumenten betaald worden.
[3] De inflatie op jaarbasis meet de prijswijziging tussen de huidige maand en dezelfde maand van het voorgaande jaar. Een 12-maandelijks gemiddelde vergelijkt de gemiddelde HICP van de laatste 12 maanden met het gemiddelde van de voorgaande 12 maanden. Een maandelijkse wijziging vergelijkt de prijsniveaus van de laatste twee maanden.
[4] De impact op de inflatie toont de wijziging van de inflatie door het opnemen van de subindex in de HICP. De impact houdt niet alleen rekening met het gewicht van de subindex, maar ook of de inflatie van de subindex hoger of lager is dan deze van het geheel aan bestedingen (globale HICP).
Doel en korte beschrijving
De geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP) is een economische indicator die als doel heeft de prijsevolutie van goederen en diensten, gekocht door huishoudens, doorheen de tijd te meten. De HICP maakt dan ook een vergelijkbare meting van inflatie mogelijk in de eurozone, de EU, de Europese Economische Ruimte en voor alle andere landen inclusief kandidaat Lidstaten voor de Europese Unie. De HICP wordt berekend op een geharmoniseerde wijze en op basis van gemeenschappelijke concepten. De HICP is de officiële maatstaf van de inflatie in de eurozone om de Europese Centrale Bank in staat te stellen haar monetair beleid te voeren.
Populatie
Uiteindelijke gezinsuitgaven van gezinnen die op Belgisch grondgebied wonen.
Frequentie
Maandelijks.
Timing publicatie
Resultaten beschikbaar 15 dagen na de referentieperiode
Definities
Geharmoniseerde prijsindex (GICP) : Het geharmoniseerde indexcijfer van de consumptieprijzen (GICP) werd in 1997 opgericht om over een vergelijkbare meting van de inflatie tussen de deelnemende landen uit de toekomstige eurozone te beschikken. Sinds het begin van de euro is het GICP één van de belangrijkste meetinstrumenten van de Europese Centrale Bank (ECB) bij het voeren van haar monetaire beleid. De opgenomen prijzen zijn de prijzen zoals ze werkelijk door de consumenten worden gedragen inclusief bv. de belastingen op de producten, zoals de belasting op de toegevoegde waarde, en houden rekening met de koopjesperiodes.
Inflatie : Inflatie wordt gedefinieerd als de verhouding tussen de waarde van het indexcijfer van de consumptieprijzen van een gegeven maand en het indexcijfer van dezelfde maand het jaar voordien. De inflatie meet dus het tempo waarin het algemene niveau van de prijzen evolueert.
COICOP ; COICOP is een nomenclatuur ontwikkeld door de Verenigde Naties welke tot doel heeft om individuele consumptie uitgaven van gezinnen te classificeren volgens gebruiksdoel.
Geharmoniseerd indexcijfer met constante belastingvoeten : Het geharmoniseerd indexcijfer van de consumptieprijzen met constante belastingvoeten is afgeleid van de HICP en wordt berekend door het niveau van indirecte belastingen (hoofdzakelijk accijnzen en BTW) constant te houden ten opzichte van het niveau dat in december van het jaar voordien werd waargenomen. Dit indexcijfer laat toe het maximum effect op de inflatie te meten bij wijzigingen in de belastingen door te veronderstellen dat deze rechtstreeks en integraal worden doorberekend op de eindprijs die wordt betaald door de consumenten.
Weging : Gewicht in de korf van goederen en diensten bepaald door de resultaten van de nationale rekeningen (uitgaven optiek) en die van het huishoudbudgetonderzoek.
Inflatie met constante belastingvoeten : Inflatie wordt gedefinieerd als de verhouding tussen de waarde van het indexcijfer van de consumptieprijzen van een gegeven maand en het indexcijfer van dezelfde maand het jaar voordien. De inflatie meet dus het tempo waarin het algemene niveau van de prijzen evolueert.
Metadata
- Geharmoniseerd indexcijfer van de consumptieprijzen.pdf
- Maandelijkse opname van consumptieprijzen door enquêteurs in winkels .pdf
- Enquête 'Private huur'.pdf
- Enquête 'sociale huur'.pdf
- Verschillende overige bronnen (Internet, catalogi, scannerdata , ...).pdf