Geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP)

Geharmoniseerde consumptieprijsindex - februari 2024

Consumptieprijzen
Geharmoniseerde consumptieprijsindex - februari 2024
  • De Belgische inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP) bedraagt 3,6% in februari ten opzichte van 1,5% in januari en 0,5% in december.
  • De kerninflatie (inflatie zonder energie en onbewerkte levensmiddelen) bedraagt in februari 4,1% ten opzichte van 5,0% in januari.
  • De inflatie volgens de consumptieprijsindex (CPI) voor februari bedraagt 3,2% ten opzichte van 1,8% in januari.
  • De subindices met de grootste positieve impact op de inflatie zijn huisbrandolie, tabak, restaurants en cafés, private huur, en onderhoud en reparatie van motorvoertuigen.
  • De subindices die deze maand de grootste negatieve impact hebben op de inflatie zijn gas en elektriciteit.
  • Eurostat zal op 18 maart de geharmoniseerde consumptieprijsindex van de EU-landen voor februari publiceren.

De inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP)[1]  bedraagt in februari 3,6% ten opzichte van 1,5% in januari en 0,5% in december. De inflatie volgens de geharmoniseerde consumptieprijsindex met constante belastingvoet (HICP-CT)[2]  bedroeg 1,0% in februari tegenover -1,1% in januari. Het verschil in inflatie tussen de HICP en HICP-CT is grotendeels te wijten aan de verhoging van de accijnzen op sigaretten, tabak, elektriciteit, gas en motorbrandstoffen. Met deze wijzigingen van de belastingen wordt geen rekening gehouden in de HICP-CT.

De kerninflatie, die geen rekening houdt met de prijsevolutie van de energieproducten en de onbewerkte voedingsmiddelen, bedraagt 4,1% in februari, tegenover 5,0% in januari en 5,5% in december. De inflatie zonder energieproducten daalt in februari tot 4,1% tegenover 5,1% in januari en 5,6% in december.

De inflatie voor voeding bedraagt deze maand 3,3%, tegenover 5,1% vorige maand. In het voorjaar van 2022 begon deze inflatie sterk te stijgen en bereikte een piek van 20,3% in maart 2023. Sinds maart 2023 is ze geleidelijk aan het afnemen. De inflatie van olie, vis, zuivelproducten, brood en granen, alsook vlees steeg sterk tot maart 2023, maar daalt sindsdien. Zo bedraagt de inflatie van olie deze maand 1,1%. In maart 2023 bedroeg dit nog 31,3%. Voor zuivelproducten bedraagt de inflatie nu 0,5% ten opzichte van 31,0% in maart 2023. Voor vis wordt deze maand een inflatie van 2,9% geregistreerd. In maart 2023 bedroeg dit nog 17,2%. Voor brood en granen bedraagt de inflatie deze maand 2,3% ten opzichte van 22,0% in maart 2023. De inflatie van vlees bedraagt deze maand 4,8% ten opzichte van 16,8% in maart 2023.

De terugval van de inflatie kan voor het overgrote deel toegeschreven worden aan de daling van de energieprijzen. De bijdrage van energie tot de inflatie was negatief sinds januari 2023 tot januari 2024 en stabiliseert zich nu op 0,0%. Zoals hieronder beschreven, stijgt de inflatie voor energie. Het gaat daarbij niet om een stijging van de energiekosten, maar om een gevolg van het verder uitdoven van de 12 maand durende impact van de basispaketten in het indexcijfer. Voeding, daarentegen, levert een bijdrage van 0,5%.

Elektriciteit is momenteel 12,2% goedkoper dan een jaar geleden. Aardgas is 3,6% goedkoper op jaarbasis. De prijs van huisbrandolie is 27,3% gestegen ten opzichte van vorig jaar.

Inflatie en impact van de 12 hoofdgroepen op de inflatie

Op basis van de opsplitsing in de 12 hoofdgroepen wordt de hoogste inflatie in februari gemeten voor “Alcoholhoudende dranken en tabak” (9,4%). De laagste inflatie wordt genoteerd voor de groep “Communicatie” (1,1%). De hoofdgroep die in februari de grootste positieve impact heeft op de inflatie is “Alcoholhoudende dranken en tabak” met 0,3 procentpunt. De groep “Huisvesting, water en energie” heeft de grootste negatieve impact uitgeoefend met -0,3 procentpunt.

Inflatie[3] en impact[4] op de inflatie voor de globale HICP en de 12 hoofdgroepen

Productgroep Gewicht (‰) Inflatie op jaarbasis (%) Impact op inflatie (%-punt)
HICP HICP-CT
dec/23 jan/24 feb/24 feb/24 dec/23 jan/24 feb/24
0 Totaal bestedingen 1.000,0 0,5 1,5 3,6 1,0      
1 Voeding en alcoholvrije dranken 157,3 7,1 5,1 3,3 3,3 1,2 0,7 -0,1
2 Alcoholhoudende dranken en tabak 49,0 9,1 8,8 9,4 1,9 0,4 0,4 0,3
3 Kleding en schoeisel 54,3 2,9 8,9 3,8 3,8 0,2 0,5 0,0
4 Huisvesting, water en energie 164,5 -18,6 -12,6 2,2 -10,2 -4,8 -3,3 -0,3
5 Stoffering en huishoudelijke apparaten 74,4 3,5 3,8 3,5 3,5 0,2 0,2 0,0
6 Gezondheid 85,4 4,6 2,8 2,5 2,5 0,3 0,1 -0,1
7 Vervoer 108,9 4,3 3,1 3,5 2,2 0,4 0,2 0,0
8 Communicatie 32,2 2,9 1,1 1,1 1,1 0,1 0,0 -0,1
9 Recreatie en cultuur 87,1 3,4 3,2 3,1 3,1 0,3 0,2 0,0
10 Onderwijs 5,1 7,5 7,5 7,5 7,5 0,0 0,0 0,0
11 Hotels, cafés en restaurants 93,1 8,0 6,5 6,1 6,1 0,7 0,5 0,2
12 Diverse goederen en diensten 88,7 5,5 3,9 3,5 3,5 0,4 0,2 0,0

Inflatie volgens specifieke aggregaten

De globale HICP kan opgesplitst worden in vijf specifieke aggregaten die samen de totale bestedingen vormen.

  • De inflatie voor energieproducten is gestegen ten opzichte van vorige maand. Ze bedraagt in februari -0,2% ten opzichte van -22,3% in januari en -28,7% in december. Ten opzichte van de voorgaande maand stegen de prijzen gemiddeld met 11,0%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt -28,4% voor de laatste twaalf maanden.
  • De inflatie van bewerkte levensmiddelen daalt van 5,6% in januari naar 4,7% in februari. In december bedroeg ze 7,6%. Tegenover vorige maand stegen de prijzen met gemiddeld 0,2%. De gemiddelde inflatie bedraagt 10,9% voor de laatste twaalf maanden.
  • De inflatie voor de niet-bewerkte levensmiddelen (fruit, groenten, vlees en vis) bedraagt in februari 4,6% ten opzichte van 7,1% in januari en 7,5% in december. Ten opzichte van januari stegen de prijzen gemiddeld met 0,5%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt 10,8% voor de laatste twaalf maanden.
  • De inflatie voor niet-energetische industriële goederen bedraagt in februari 2,4% ten opzichte van 4,3% in januari en 3,1% in december. Ten opzichte van vorige maand stegen de prijzen met 3,8%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt 4,8% voor de laatste twaalf maanden.
  • Voor diensten (inclusief huur) daalt de inflatie van 5,2% in januari naar 4,9% in februari. Ten opzichte van de voorgaande maand stegen de prijzen met 0,7%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt 6,1% voor de laatste twaalf maanden.

De kerninflatie (inflatie zonder energie en onbewerkte levensmiddelen) bedraagt in februari 4,1%. Dat is een daling ten opzichte van de 5,0% die in januari werd opgetekend. De gemiddelde kerninflatie van de laatste 12 maanden is gelijk aan 6,8%. Ten opzichte van vorige maand stegen de prijzen van dit subaggregaat met 1,5%.

Inflatie volgens specifieke aggregaten

Specifieke aggregaten Gewicht (‰) Inflatie op jaarbasis (%) 12 maandelijks gemiddelde (%) Maandelijkse wijziging
dec/23 jan/24 feb/24 feb/24 feb/24
Totaal bestedingen 1.000,0 0,5 1,5 3,6 1,7 2,4
Energiedragers 100,8 -28,7 -22,3 -0,2 -28,4 11,0
Bewerkte levensmiddelen 164,8 7,6 5,6 4,7 10,9 0,2
Niet-bewerkte levensmiddelen 41,4 7,5 7,1 4,6 10,8 0,5
Niet-energetische industriële goederen 256,0 3,1 4,3 2,4 4,8 3,8
Diensten 436,9 6,1 5,2 4,9 6,1 0,7
HICP zonder energie en onbewerkte levensmiddelen (kerninflatie) 857,7 5,5 5,0 4,1 6,8 1,5

Impact van de subindices op de inflatie

De grootste positieve impact op de inflatie wordt gerealiseerd door huisbrandolie met een impact van 0,35 procentpunt. Tabak heeft een impact van 0,34 procentpunt. Restaurants en cafés hebben een impact van 0,20 procentpunt. Woninghuur heeft een positieve impact van 0,16 procentpunt. Tot slot hebben onderhoud en reparatie van voertuigen een positieve impact van 0,11 procentpunt.

Subindices met de grootste positieve impact op de inflatie

Subindex Gewicht (‰) Impact op inflatie (%-punt)
2024 feb/24
04.5.3 Huisbrandolie 13,7 0,35
02.2.0 Tabak 32,4 0,34
11.1.1 Restaurants en cafés 78,7 0,2
04.1.0 Huur 72,5 0,16
07.2.3 Onderhoud en reparatie van voertuigen 23,2 0,11

De negatieve impact op de inflatie was het grootst voor elektriciteit, met een impact van -0,62 procentpunt. Aardgas heeft een negatieve impact van -0,14 procentpunt.

Subindices met de grootste negatieve impact op de inflatie

Subindex Gewicht (‰) Impact op inflatie (%-punt)
2024 feb/24
04.5.1 Elektriciteit 34,9 -0,62
04.5.2 Gas 20,2 -0,14

Vergelijking tussen België en de buurlanden

Aangezien de definitieve HICP voor onze buurlanden pas later wordt bekend gemaakt, kan er slechts een vergelijking gemaakt worden op basis van de eerste snelle inflatieraming van de HICP (HICP flash estimate) van februari. In België bedroeg deze inflatie 3,6% in februari, een stijging ten opzichte van de 1,5% in januari. Nederland tekende een inflatie op van 2,7% in februari. Dat is een daling ten opzichte van de 3,1% die in januari werd opgetekend. In Frankrijk bedroeg de inflatie in februari 3,1%; ze daalde daarmee ten opzichte van de 3,4% in januari. De eerste snelle inflatieraming van de HICP van februari voor Duitsland bedroeg 2,7%, een daling ten opzichte van januari toen de inflatie 3,1% bedroeg.

Aangezien Eurostat de geharmoniseerde consumptieprijsindexcijfers met constante belastingvoet voor februari nog niet publiceerde, is januari de recentste maand om mee te kunnen vergelijken. De inflatie op basis van de HICP-CT bedroeg in België in januari -1,1%, ze steeg daarmee ten opzichte van de -2,0% in december. In januari bedroeg deze inflatie in Duitsland 2,7%. Dat is een daling ten opzichte van december, toen ze 3,7% bedroeg. De inflatie in Frankrijk daalde van 4,2% in december tot 3,5% in januari. In Nederland steeg ze tot 2,4% in januari. In december bedroeg ze -0,6%.


[1] Naast de nationale consumptieprijsindex (CPI) berekent Statbel ook een Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (Harmonized Index of Consumer Prices, HICP). De HICP maakt een vergelijking tussen het inflatiepeil van de lidstaten van de Europese Unie mogelijk. De toegepaste bestedingsoptiek en methoden zijn daartoe zo goed mogelijk gecoördineerd en in Europese regelgeving vastgelegd. De resultaten van de CPI en de HICP zijn niet gelijk. Dat komt vooral door een andere weging en samenstelling van het pakket goederen en diensten waarop deze indices zijn gebaseerd.

Tevens wordt de HICP gebruikt door de Europese Centrale Bank voor haar monetair beleid. Verder wordt de HICP gebruikt om te bepalen in hoeverre een lidstaat voldoet aan de inflatiecriteria bepaald in het Verdrag betreffende de Europese Unie.

Enkele verschilpunten tussen de HICP en de huidige CPI:

  • De weging van het pakket aan goederen en diensten in de HICP is hoofdzakelijk gebaseerd op de nationale rekeningen. Op de lagere gedetailleerde niveaus wordt gebruikt gemaakt van het huishoudbudgetonderzoek. De CPI gebruikt hoofdzakelijk het huishoudbudgetonderzoek op alle niveaus.
  • De referentiepopulatie van de HICP bestaat uit private huishoudens (incl. toeristen in België) en bewoners in institutionele huishoudens (o.a. rusthuizen en instellingen). Voor de CPI is dit momenteel privé huishoudens met een referentiepersoon onder een maximale leeftijd.
  • In de HICP wordt een binnenlands bestedingsconcept gehanteerd, dit zijn bestedingen gedaan in België door de referentiepopulatie. Voor de CPI wordt een nationaal bestedingsconcept gehanteerd, dit zijn bestedingen gedaan door de referentiepopulatie ongeacht de locatie.
  • Voor de HICP wordt geen seizoenscorrectie toegepast, voor de CPI wordt dit gedaan voor buitenlandse reizen en vakantiedorpen.
  • De solden werden in de CPI geneutraliseerd, in de HICP worden deze in de maand opgenomen.
  • Voor huisbrandolie wordt de huidige prijs gebruikt in de berekening van de HICP. In de berekening van de CPI wordt een gewogen 12-maandelijks gemiddelde gehanteerd.

[2] De HICP-CT wordt op dezelfde wijze berekend als de gewone HICP, in deze index worden de prijzen echter berekend op basis van constante belastingtarieven. Deze index geeft dan ook de theoretisch potentiële impact weer van wijzigingen in de indirecte belastingtarieven (zoals de btw of accijnzen) op de gemeten inflatie. Het betreft hier echter een theoretische impact omdat verondersteld wordt dat de belastingwijzigingen meteen en volledig worden doorgerekend in de prijzen die door consumenten betaald worden.

[3] De inflatie op jaarbasis meet de prijswijziging tussen de huidige maand en dezelfde maand van het voorgaande jaar. Een 12-maandelijks gemiddelde vergelijkt de gemiddelde HICP van de laatste 12 maanden met het gemiddelde van de voorgaande 12 maanden. Een maandelijkse wijziging vergelijkt de prijsniveaus van de laatste twee maanden.

[4] De impact op de inflatie toont de wijziging van de inflatie door het opnemen van de subindex in de HICP. De impact houdt niet alleen rekening met het gewicht van de subindex, maar ook of de inflatie van de subindex hoger of lager is dan deze van het geheel aan bestedingen (globale HICP).

Tabel 1
Grafiek
Content
Tabel 2
Tabel 3
Tabel 4

Doel en korte beschrijving

De geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP) is een economische indicator die als doel heeft de prijsevolutie van goederen en diensten, gekocht door huishoudens, doorheen de tijd te meten. De HICP maakt dan ook een vergelijkbare meting van inflatie mogelijk in de eurozone, de EU, de Europese Economische Ruimte en voor alle andere landen inclusief kandidaat Lidstaten voor de Europese Unie. De HICP wordt berekend op een geharmoniseerde wijze en op basis van gemeenschappelijke concepten. De HICP is de officiële maatstaf van de inflatie in de eurozone om de Europese Centrale Bank in staat te stellen haar monetair beleid te voeren.

Populatie

Uiteindelijke gezinsuitgaven van gezinnen die op Belgisch grondgebied wonen.

Frequentie

Maandelijks.

Timing publicatie

Resultaten beschikbaar 15 dagen na de referentieperiode

Definities

Geharmoniseerde prijsindex (GICP) : Het geharmoniseerde indexcijfer van de consumptieprijzen (GICP) werd in 1997 opgericht om over een vergelijkbare meting van de inflatie tussen de deelnemende landen uit de toekomstige eurozone te beschikken. Sinds het begin van de euro is het GICP één van de belangrijkste meetinstrumenten van de Europese Centrale Bank (ECB) bij het voeren van haar monetaire beleid. De opgenomen prijzen zijn de prijzen zoals ze werkelijk door de consumenten worden gedragen inclusief bv. de belastingen op de producten, zoals de belasting op de toegevoegde waarde, en houden rekening met de koopjesperiodes.

Inflatie : Inflatie wordt gedefinieerd als de verhouding tussen de waarde van het indexcijfer van de consumptieprijzen van een gegeven maand en het indexcijfer van dezelfde maand het jaar voordien. De inflatie meet dus het tempo waarin het algemene niveau van de prijzen evolueert.

COICOP ; COICOP is een nomenclatuur ontwikkeld door de Verenigde Naties welke tot doel heeft om individuele consumptie uitgaven van gezinnen te classificeren volgens gebruiksdoel.

Geharmoniseerd indexcijfer met constante belastingvoeten : Het geharmoniseerd indexcijfer van de consumptieprijzen met constante belastingvoeten is afgeleid van de HICP en wordt berekend door het niveau van indirecte belastingen (hoofdzakelijk accijnzen en BTW) constant te houden ten opzichte van het niveau dat in december van het jaar voordien werd waargenomen. Dit indexcijfer laat toe het maximum effect op de inflatie te meten bij wijzigingen in de belastingen door te veronderstellen dat deze rechtstreeks en integraal worden doorberekend op de eindprijs die wordt betaald door de consumenten.

Weging : Gewicht in de korf van goederen en diensten bepaald door de resultaten van de nationale rekeningen (uitgaven optiek) en die van het huishoudbudgetonderzoek.

Inflatie met constante belastingvoeten : Inflatie wordt gedefinieerd als de verhouding tussen de waarde van het indexcijfer van de consumptieprijzen van een gegeven maand en het indexcijfer van dezelfde maand het jaar voordien. De inflatie meet dus het tempo waarin het algemene niveau van de prijzen evolueert.

Metadata