Doodsoorzaken

Daling van COVID-19, tumoren blijven belangrijkste doodsoorzaak in 2021

Bevolking
Daling van COVID-19, tumoren blijven belangrijkste doodsoorzaak in 2021

Statbel, het Belgische statistiekbureau, publiceert vandaag de doodsoorzaken voor 2021. De COVID-19-pandemie zorgde in 2021 nog voor 10.046 overlijdens in België, of 8,9% van alle overlijdens. Daarmee komt COVID-19, de besmettelijke ziekte veroorzaakt door het SARS-CoV-2-virus, op de derde plaats bij de doodsoorzaken voor 2021, net als het jaar ervoor. Er stierven in 2021 wel ongeveer de helft minder (-54,4%) mensen aan COVID-19 dan in 2020, toen er nog 22.012 overlijdens door COVID-19.

De grootste doodsoorzaak blijven tumoren. Er overleden in totaal 27.205 mensen aan de gevolgen van een tumor (kwaadaardig, goedaardig of onzeker). Het gaat om 24,2% van alle overlijdens in 2021. Het aantal overlijdens door tumoren is zeer vergelijkbaar met een jaar eerder (27.209 overlijdens). Daarnaast stierven 26.450 Belgen aan hart- en vaatziekten (HVZ) of 23,6% van alle overlijdens. Ook dat is vrij vergelijkbaar met 2020, toen er 26.289 overlijdens waren (+0,6%). Samen vertegenwoordigen deze drie groepen (tumoren, HVZ, COVID-19) ruim de helft van alle overlijdens (56,7%).

Het Vlaamse en Waalse Gewest volgen de nationale rangschikkingen. In het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest zijn de eerste twee plaatsen identiek, maar wordt de derde plaats ingenomen door de ruime groep "andere natuurlijke sterfgevallen" (die onder meer bloedziekten, oogziekten, oorziekten, osteo-articulaire aandoeningen, huidziekten, zwangerschapsgerelateerde gevallen en niet elders ingedeelde gevallen omvat). COVID-19 volgt op een vierde plaats.

Aantal overlijdens per gewest, voor de drie voornaamste doodsoorzaakgroepen.

  Tumoren (C00-D48) Hart- en vaatziekten (I00-I99) Covid-19 (U071–U072)
Aantal % Aantal % Aantal %
Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1.914 21,6% 1.889 21,3% 1.003 11,3%
Vlaams Gewest 16.225 25,2% 15.701 24,3% 5.368 8,3%
Waals Gewest 9.066 23,3% 8.860 22,8% 3.675 9,4%
België 27.205 24,2% 26.450 23,6% 10.046 8,9%

Mannen overlijden het vaakst aan tumoren, vrouwen aan hart- en vaatziekten

Mannen volgen de nationale ranglijst sterker: de belangrijkste doodsoorzaak is in 26,4% van de gevallen een tumor (14.959 overlijdens) en in 21,9% van de gevallen hart- en vaatziekten (12.444 overlijdens). Bij vrouwen is de volgorde omgekeerd. De belangrijkste doodsoorzaak wordt dus toegeschreven aan hart- en vaatziekten (25,2%, of 14.006 overlijdens), tumoren vormen de tweede oorzaak met 12.246 overleden vrouwen (22,0%). We vinden dezelfde tendensen per geslacht terug in de drie gewesten van het land: in elk gewest stierven vrouwen vaker dan mannen aan de gevolgen van hart- en vaatziekten dan aan de gevolgen van een tumor.

Meer overlijdens door Covid-19 onder mannen dan onder vrouwen

Opvallend is dat in 2021 meer mannen overleden ten gevolge van COVID-19 in vergelijking met vrouwen. In totaal gaat het om 5.673 mannen, ten aanzien van 4.373 vrouwen.

Dat komt overeen met een mortaliteitsratio (MR) van 99,6 overlijdens per 100.000 mannen, ten aanzien van 74,6 overlijdens per 100.000 vrouwen.

In 2020 was dat nog omgekeerd. Toen overleden iets meer vrouwen ten gevolge van COVID-19 dan mannen (11.281 vrouwen ten aanzien van 10.731 mannen, of een mortaliteitsratio (MR) van 193,2 overlijdens per 100.000 vrouwen, in vergelijking met 189,3 overlijdens per 100.000 mannen).

Verdeling overlijdens Covid-19 naar geslacht voor 2020-2021

  Mannen Vrouwen Totaal
Aantal MR Aantal MR Aantal MR
2020 10.731 189,3 11.281 193,2 22.012 191,3
2021 5.673 99,6 4.373 74,6 10.046 87,0

Overledenen COVID-19 gemiddeld jonger in vergelijking met 2020

In vergelijking met 2020 ligt de gemiddelde leeftijd van overledenen ten gevolge van COVID-19 lager, namelijk 79,6 jaar in 2021 tegenover 83 jaar in 2020. Terwijl in 2020 slechts 6,1% van de overledenen jonger dan 65 jaar was, bedraagt dit aandeel voor 2021 10,8%. Mannen zijn gemiddeld 77,8 jaar oud, vrouwen 81,9 jaar.

Verdeling overlijdens COVID-19 naar geslacht en leeftijdsgroep.

Leeftijdsgroep Mannen Vrouwen Totaal
Aantal % Aantal % Aantal %
0-24 9 0,2% 5 0,1% 14 0,1%
25-44 49 0,9% 33 0,8% 82 0,8%
45-64 673 11,9% 314 7,2% 987 9,8%
65-74 1.212 21,4% 614 14,0% 1.826 18,2%
75-84 1.907 33,6% 1.248 28,5% 3.155 31,4%
85+ 1.823 32,1% 2.159 49,4% 3.982 39,6%
Totaal 5.673 100% 4.373 100% 10.046 100,0%

Mortaliteitsratio Covid-19 het hoogst in Wallonië

Het hoogste aantal overlijdens door COVID-19 viel waar te nemen in het Vlaams Gewest (5.368 overlijdens, of 53,4% van alle COVID-19-overlijdens). In Wallonië en Brussel waren er respectievelijk 3.675 (36,6%) en 1.003 (10,0%) overlijdens. Als we echter rekening houden met de bevolkingsgrootte komt Wallonië op de eerste plaats, met een mortaliteitsratio van 100,5 overlijdens per 100.000 inwoners. Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest staat op de tweede plaats, met een mortaliteitsratio van 82,1 overlijdens per 100.000 inwoners. De mortaliteitsratio in Vlaanderen bedroeg 80,4 overlijdens per 100.000 inwoners.

Overlijdens per gewest ten gevolge van COVID-19 (2021)

Gewest Aantal % MR
Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1.003 10,0% 82,1
Vlaams Gewest 5.368 53,4% 80,4
Waals Gewest 3.675 36,6% 100,5
België 10.046 100,0% 87,0

Noten

Op basis van de statistische overlijdensformulieren die beheerd worden door de gefedereerde entiteiten, toont de statistiek van de doodsoorzaken een homogene reeks voor de periode 1998– 2021. Deze homogeniteit van de reeks wordt verzekerd door het feit dat de drie betrokken gefedereerde entiteiten gebruikmaken van de tiende herziening van de Internationale statistische classificatie van ziekten en aanverwante gezondheidsproblemen van de Wereldgezondheidsorganisatie (de ICD-10) om de doodsoorzaken te coderen. Hieruit wordt de oorspronkelijke oorzaak geïdentificeerd en op basis daarvan worden de belangrijkste tabellen van de statistiek gemaakt.

De mortaliteitsratio wordt hier berekend als:

                                           aantal overlijdens                                               
x 105
(wettelijke bevolking 01.01.2020 + wettelijke bevolking 01.01.2021)/2

zijnde het aantal overlijdens gedeeld door de gemiddelde bevolking op 1 januari 2021 en 2022, vermenigvuldigd met 100.000.

Gebruikte afkortingen:

HVZ: hart- en vaatziekten
MR: mortaliteitsratio

Dashboard 1
Content
Covid-19 (2020)
Content
Doodsoorzaken
Content

Aantal overlijdens per gewest, voor de drie voornaamste doodsoorzaakgroepen.

  Tumoren (C00-D48) Hart- en vaatziekten (I00-I99) Covid-19 (U071–U072)
Aantal % Aantal % Aantal %
Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1.914 21,6% 1.889 21,3% 1.003 11,3%
Vlaams Gewest 16.225 25,2% 15.701 24,3% 5.368 8,3%
Waals Gewest 9.066 23,3% 8.860 22,8% 3.675 9,4%
België 27.205 24,2% 26.450 23,6% 10.046 8,9%
Downloads

Doel en korte beschrijving

De statistiek van de doodsoorzaken wordt opgesteld d.m.v. de statistische overlijdensformulieren (Model IIIC en Model IIID) die bij elk in België plaatsgevonden overlijden door een attesterende arts worden ingevuld en daarna vervolledigd door het gemeentebestuur van de plaats van overlijden. Genoemde formulieren worden doorgestuurd naar de Gemeenschappen, die de informatie nazien, coderen en invoeren, om hun eigen statistieken op te stellen. De gegevensbanken worden vervolgens doorgestuurd naar Statbel, die ze dan samenvoegt om de statistiek op te maken op federaal niveau. Te dien einde koppelt Statbel de formulieren met de in het RRNP geregistreerde overlijdens. Hierdoor wordt het mogelijk om: de beschikbare informatie te toetsen en te vervolledigen; de in België plaatsgevonden overlijdens van niet wettelijk in het land verblijvende personen uit de statistiek te weren; en tot slot om wél in de statistiek op te nemen de in het buitenland plaatsgevonden overlijdens van wettelijk in België verblijvende personen m.b.t. wie geen formulier van de burgerlijke stand werd ingevuld. Voornoemde koppeling en opneming zijn pas sinds 2010 effectief. Dit betekent dat overlijdens in het buitenland van in België wonende personen voorheen niet mee werden opgenomen in de federale statistiek.

Sinds 1998 gebeurt de codering van de doodsoorzaken overeenkomstig de tiende revisie van de Internationale Classificatie van Ziekten en daarmee verbonden Gezondheidsproblemen van de WGO (ICD-10). Alle tabellen van de statistiek splitsen de overlijdens uit naar verschillende groepen van oorzaken, waarbij ook onderscheid wordt gemaakt naar vijfjarige leeftijdsgroep en geslacht..

Populatie

Inwoners in België

Frequentie

Jaarlijks.

Timing publicatie

Resultaten beschikbaar 2 jaar na de referentieperiode

Definities

Geslacht : Geslacht van de overledene

Doodsoorzaak : Oorspronkelijke doodoorzaak

Leeftijdsgroepen : Leeftijd van de overledene, in vijfjarige leeftijdsgroepen

Gewest van ingezetenschap : Gewest van ingezetenschap van de overledene

Nomenclature

WGO: Internationale classificatie van ziekten (ICD)

Metadata