Demografische vooruitzichten

Bevolking
Demografische vooruitzichten

Bevolking, huishoudens en prospectieve sterftequotiënten,

Op geregelde tijdstippen worden bevolkingsvooruitzichten opgesteld om de diverse spelers in het sociale, economische en politieke veld van ons land de gelegenheid te geven kennis te verkrijgen over de mogelijke evolutie van de bevolking en van de componenten ervan. Die vooruitzichten berusten enerzijds op een uitgebreide kennis van de huidige demografische situatie, en anderzijds op hypothesen over de componenten van de loop van de bevolking: sterfte, vruchtbaarheid, interne migratie en internationale migratie. 

Sinds 2001 en de vooruitzichten voor 2000-2050 komen de bevolkingsvooruitzichten tot stand via een samenwerkingsverband tussen het Federaal Planbureau (FPB) , dat het extrapolatiemodel uitwerkt en toepast, en de Algemene Directie Statistiek - Statistics Belgium, die de basisgegevens aanlevert. Beide instellingen zijn overeengekomen om voortaan jaarlijks een lichte bijwerking uit te voeren (d.i. met nieuwe uitgangswaarden, maar zonder dat daarbij noodzakelijk de hypothesen telkens herbekeken worden) en dan driejaarlijks over te gaan tot een meer doorgedreven oefening (met grondige herevaluatie van de hypothesen en desnoods van de werkmethoden). 

De nieuwere, nu beschikbare bevolkingsvooruitzichten zijn die voor 2016-2060. Ze sluiten aan bij de bevolkingsvooruitzichten 2015-2060, die in 2015 werden gepubliceerd. Deze nieuwe bevolkingsvooruitzichten hebben als uitgangspunt waarnemingen opgetekend op 1 januari 2016, bestrijken 45 simulatiejaren en zijn per arrondissement, leeftijd, en geslacht, en voor twee nationaliteitsgroepen opgesteld. 

De resultaten worden per leeftijd en geslacht, en naar alle indelingen van het grondgebied (inclusief de Duitstalige Gemeenschap) tot en met de arrondissementen weergegeven. Uit die resultaten blijkt dat de Belgische bevolking van 11,2 miljoen inwoners in 2015 zou stijgen tot 13 miljoen in 2060. De berekende bevolkingstoename valt, zeker op lange termijn, hoger uit dan bij de vorige bevolkingsvooruitzichten. Deze aanpassing naar boven toe is het gevolg van verwachte veranderingen in de internationale immigratie van de bevolking van vreemde nationaliteiten. Ook wordt door deze resultaten de vergrijzingstrend bevestigd, met een weerslag die minder uitgesproken is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en sterker in het Vlaams Gewest. Deze vergrijzing is een logisch gevolg van de stijging van het aantal verwachte levensjaren, en dit voor alle leeftijden. Die vergrijzing heeft als gevolg een stijging van het aantal resterende levensjaren, en dat voor alle leeftijden. Die wordt beklemtoond door indicatoren zoals de generationele levensverwachting. Dergelijke evolutie kan worden gezien als een opportuniteit vanuit sociaal en economisch oogpunt, voor zover de levenskwaliteit van de resterende jaren verzekerd wordt. 

Voor de derde keer reeds gaan de bevolkingsvooruitzichten voor 2015-2060 gepaard met huishoudensvooruitzichten en met gerichte aandacht voor de levensverwachting per geboortegeneratie. De huishoudensvooruitzichten berusten op een aantal hypothesen rond de evolutie van de verschillende samenwoningsvormen en tonen aan dat als gevolg van de afname van de gemiddelde gezinsgrootte het aantal huishoudens waarschijnlijk sneller zal toenemen dan de bevolking. Deze tweeledige evolutie wordt verklaard door een stijging van het aantal eenpersoonshuishoudens enerzijds (onder meer een gevolg van de vergrijzing van de bevolking) en anderzijds en in mindere mate door de eenoudergezinnen. De levensverwachtingen per geboortegeneratie zijn afgeleid uit een longitudinale benadering van de transversale sterftetafels die jaar na jaar voor de bevolkingsvooruitzichten worden opgesteld. Dankzij die benadering, waarbij de stijgende leeftijden van de generaties doorheen de tijd worden opgevolgd, kan op grond van de aangenomen hypothesen een betere schatting van de echte levensverwachting van de komende generaties worden gemaakt en zo de evolutie van leeftijdsstructuur van de bevolking optimistischer worden geïnterpreteerd.