Europees Statistisch Systeem (ESS)
ESS
De Europese statistieken worden opgemaakt door het Europees Statistisch Systeem. De netwerkstructuur daarvan berust op een strikte toepassing van het subsidiariteitsprincipe.
De Europese Commissie, concreet gezien vooral het directoraat-generaal Eurostat, staat dus niet alleen maar kan rekenen op de inbreng van het Europees Statistisch Systeem. Dat bestaat uit Eurostat en alle nationale instituten voor de statistiek (voor België is dat de Algemene Directie Statistiek - Statistics Belgium), ministeries, instellingen en centrale banken die openbare statistieken verzamelen in de lidstaten van de Europese Unie, in IJsland, Noorwegen, Liechtenstein en Zwitserland.
Sinds de oprichting van de Europese Gemeenschap is het nodig gebleken de planning en de implementatie van het gemeenschapsbeleid te laten steunen op betrouwbare en vergelijkbare statistieken. Het Europees Statistisch Systeem werd precies ingesteld met het doel statistieken te leveren die vergelijkbaar zijn voor heel de Europese Unie.
Concreet coördineert Eurostat het hele systeem en aggregeert het de gegevens op Europees niveau. De lidstaten verzamelen de gegevens en maken statistieken op om te voldoen aan nationale en communautaire behoeften. Eurostat staat dan weer samen met de nationale statistische systemen in voor de verspreiding van de resultaten.
Voor de planning van de werkzaamheden in het Europees Statistisch Systeem voorziet de Europese verordening van de Raad van de Europese Unie betreffende de communautaire statistiek in een communautair statistisch meerjarenprogramma (vijf jaar) waarin de oriënteringen, de voornaamste gebieden en de doelstellingen van de geplande werkzaamheden voor die periode (d.w.z. de strategie, de prioriteiten en de planning van de werkzaamheden voor die periode) worden omschreven. Voorts wordt dat vijfjarenprogramma omgezet in vijf jaarprogramma’s, die worden uitgewerkt in samenwerking met de nationale instituten voor de statistiek en de andere diensten van de Europese Commissie. De jaarlijkse statistische werkprogramma’s van de Europese Commissie omvatten de prioriteiten van de Commissie voor de statistische werkzaamheden in elk jaar.
Om zijn doelstellingen te bereiken coördineert het Europees Statistisch Systeem eveneens zijn werkzaamheden met andere internationale instellingen zoals de OESO, de Verenigde Naties, het Internationaal Muntfonds en de Wereldbank.
Een visie voor de komende tien jaar
Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de productiemethode voor EU-statistieken:
De officiële statistiek speelt een fundamentele rol in de huidige maatschappij. Onpartijdige en objectieve statistische informatie is van essentieel belang voor iedereen die beslissingen moet nemen. Zij vormt de grondslag voor een transparant en open beleid; daarom zijn officiële statistieken een zaak van algemeen belang en een van de pijlers voor een goede werking van de maatschappij.
Wat de EU betreft, zijn Europese statistieken van steeds groter belang geworden voor de ontwikkeling, uitvoering, controle en evaluatie van het EU-beleid. De Europese statistiek levert zo een essentiële bijdrage aan de opbouw van de informatiecapaciteit die nodig is voor de instandhouding van de strategische doelstellingen van de EU, het daaraan ten grondslag liggende beleid en de ondersteunende instrumenten.
Europese statistieken worden ontwikkeld, geproduceerd en verspreid op basis van uniforme normen en geharmoniseerde methoden. De nationale bureaus voor de statistiek (NBS) van de lidstaten verzamelen en produceren geharmoniseerde gegevens, die door Eurostat worden samengevoegd tot EU-statistieken. Dit gebeurt in talrijke parallelle processen, in elk land en voor elk gebied afzonderlijk: het traditionele "stovepipe"-model.
Deze manier om statistieken te produceren is evenwel niet meer goed afgestemd op de veranderende omstandigheden. Bij de nieuwe statistiekverordening is het Europees statistisch systeem (ESS) ingevoerd, waardoor de doeltreffendheid kan worden verbeterd door een systematische samenwerking tussen de partners in het systeem.
In deze mededeling wordt een visie inzake de hervorming van de productiemethode voor Europese statistieken ontvouwen. Hoewel de voorgestelde veranderingen van invloed zullen zijn op het ESS-productiesysteem in zijn totaliteit, wordt het subsidiariteitsbeginsel volledig in acht genomen. Omdat sommige lidstaten al met de uitvoering van een aantal van deze veranderingen zijn begonnen, wordt met deze mededeling bovendien beoogd hun inspanningen te coördineren, zodat dubbel werk wordt vermeden en waar mogelijk synergieën tot stand komen.
In de volgende paragraaf wordt een overzicht gegeven van de huidige productiewijze van de Europese statistieken, gebaseerd op het "stovepipe"-model. Paragraaf 3 beschrijft de wijzigingen die aan de oorsprong liggen van het huidige reorganisatievoorstel van de productiemethode van de statistieken in de Europese Unie. Paragraaf 4 analyseert de gevolgen van deze wijzigingen voor de architectuur van het ESS en stelt de geïntegreerde productiemethode voor van Europese statistieken als alternatief voor het huidige systeem. Paragraaf 5 analyseert bepaalde uitdagingen op politiek vlak en op het vlak van beheer die de implementatie van het nieuwe model met zich meebrengt, zowel voor het NIS als voor Eurostat. Ten slotte worden in paragraaf 6 de volgende stappen voorgesteld van de implementatie van de strategische visie, die geschetst wordt in het volgende bericht.
- Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de productiemethode voor EU-statistieken: een visie voor de komende tien jaar (10/08/2009)
- The European Statistics Annual Work Programme 2017
Europees Raadgevend Comité voor de statistiek (ESAC)
Het Europees Raadgevend Comité voor de statistiek (ESAC) zorgt ervoor dat er rekening wordt gehouden met de behoeften van de gebruikers bij het vaststellen van de strategische doelstellingen voor de statistieken in het Europees Statistisch Systeem. Het belang van het vaststellen van prioriteiten en het vergemakkelijken van uitwisseling tussen gebruikersgroepen is de laatste jaren toegenomen in het licht van de uitdagingen die de Nationale Instituten voor de Statistiek moeten aangaan: lagere budgetten en druk om de efficiëntie te vergroten en tegelijk tegemoetkomen aan de vraag naar nieuwe statistieken.
Het ESAC brengt adviezen uit over de strategische prioriteiten van de meerjarige en jaarlijkse statistische programma's van de Commissie vanuit het oogpunt van de behoeften van gebruikers en de belangen van de producenten met betrekking tot de productie en verspreiding van statistieken. Het Comité neemt ook een standpunt in over een aantal actuele onderwerpen zoals hulpbronnen, migratie en verspreiding van statistieken. Sommige onderwerpen worden uitgebreider besproken in workshops met deskundigen.