Vanaf 2040 blijft de vergrijzing van de Belgische bevolking stabiel door de geleidelijke uitdoving van het babyboomeffect

Bevolking
Bevolkingsvooruitzichten

Het Federaal Planbureau publiceert zijn demografische projecties voor België 2017-2070. Zij vestigen de aandacht op de effecten van de uitdoving van de babyboomgeneratie en bepaalde regionale verschillen.

Demografische groei van België

De demografische groei is de som van het natuurlijk saldo en het migratiesaldo.

Na 2055 doven de babyboomgeneraties geboren na de Tweede Wereldoorlog volledig uit. Daardoor vermindert het aantal overlijdens. Het natuurlijk saldo wordt dan opnieuw de belangrijkste determinant van de demografische groei in België, wat niet meer werd waargenomen sinds het begin van de jaren 90. Sinds die periode werd de Belgische demografische groei immers sterk ondersteund door het internationaal migratiesaldo.

Projecties impliceren uiteraard hypothesen. De demografische hypothesen die voor deze oefening werden gekozen, trekken de geobserveerde trends door en zien er als volgt uit:

  • een internationale migratie van buitenlanders die oploopt tot 120 000 immigraties en 100 000 emigraties per jaar.
  • een levensverwachting die in 2070 toeneemt tot 90 jaar voor de vrouwen en 88 jaar voor de mannen.
  • een gemiddelde van 1,9 kinderen per vrouw tegen 2070.

Indien deze hypothesen zich realiseren, zal de Belgische bevolking in 2070 13,4 miljoen inwoners tellen.

De bevolking telt momenteel één 67-plusser voor 4 personen tussen 18 en 66 jaar. Die verhouding zou sterk toenemen tot 2040 en zich nadien stabiliseren op 1 voor 2,6 personen als gevolg van de geleidelijke uitdoving van de babyboomgeneratie. De vergrijzing van de bevolking gaat gepaard met een daling van de gemiddelde huishoudensgrootte in België.

Demografische groei van de gewesten

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is de bevolkingsgroei (+22 % tussen 2017 en 2070) groter dan die in de andere gewesten (+19,6 % in het Vlaams Gewest en +16,6 % in het Waals Gewest). Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest trekt een groot aandeel buitenlandse immigranten aan (rond 30 % van de internationale immigratie van buitenlanders) en die bevolking telt een groot aantal personen op vruchtbare leeftijd. De leeftijdsstructuur van de Brusselse bevolking is en blijft in de projectie beduidend jonger dan die van de andere twee gewesten.

De demografische groei van de gewesten wordt ook bepaald door de interregionale migratie. Die laatste doet de bevolking van het Waals en Vlaams Gewest aangroeien, maar zet een rem op de demografische groei van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Sinds 2014 trekt het Vlaams Gewest nog meer inwoners aan vanuit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest. Met die evolutie wordt rekening gehouden in de projectie, wat het intern migratiesaldo van het Vlaams Gewest (en bijgevolg de demografische groei) licht opdrijft ten nadele van de andere twee gewesten.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest onderscheidt zich ook in de evolutie van de gemiddelde huishoudensgrootte. In tegenstelling tot de twee andere gewesten, neemt de gemiddelde grootte van de Brusselse huishoudens toe tegen 2070.

Ten opzichte van de vorige projectieoefening, vertoont het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een zwakkere demografische groei op lange termijn als gevolg van de volgende factoren:

  • De internationale immigratie zou iets minder geconcentreerd zijn op het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het aandeel van de immigranten uit de Europese landen neemt af en het is die immigratie die vooral geconcentreerd is op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk gewest.
  • Sinds enkele jaren is de interne migratie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (en ook van het Waals Gewest) naar het Vlaams Gewest licht toegenomen.

De demografische projectie in enkele cijfers

  België Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams Gewest Waals Gewest
2017 2070 2017 2070 2017 2070 2017 2070
Bevolking (in duizendtallen) 11.300 13.400 1.200 1.450 6.500 7.750 3.600 4.200
Huishoudens (in duizendtallen) 4.900 6.000 500 600 2.800 3.400 1.600 2.000
Aandeel van de 67+/18-66 26% 39% 18% 24% 28% 41% 25% 40%
Gemiddelde leeftijd 42 44 37 39 42 44 41 44
Natuurlijk saldo 12.400 27.000 8.800 13.600 3.800 12.500 -200 1.500
Internationaal migratiesaldo 48.600 14.800 14.900 7.100 22.500 3.300 11.200 4.400
Intern migratiesaldo - - -13.800 -17.200 9.000 11.500 4.800 5.700
Gemiddelde huishoudensgrootte 2,3 2,2 2,2 2,3 2,3 2,2 2,3 2,1
Bron: Demografische vooruitzichten 2017-2070, FPB en Statbel.

PC_demo_20180222a_NL.jpgPC_demo_20180222_NL.jpg

Wat is een demografische projectie?

Een demografische projectie bepaalt de groei van de bevolking en de huishoudens op lange termijn. Ze is gebaseerd op een scenario waarin de toekomstige evolutie van de internationale migratie, de interne migratie, de vruchtbaarheid, het sterftecijfer en de verschillende samenlevingsvormen wordt gegeven. Dat scenario wordt opgesteld op basis van de huidige wetenschappelijke kennis en de trends die in een gegeven sociaal-economische en demografische context worden waargenomen.

Wat is het nut van een demografische projectie?

Ze wordt gebruikt als besluitvormingsinstrument in verschillende domeinen en maakt het mogelijk het debat over de toekomst van onze maatschappij op verschillende gebieden, zoals economie, mobiliteit, huisvesting, energie, urbanisatie, gezondheid, vergrijzing, milieu, enz. te kaderen. Een demografische projectie beweert evenwel niet het exacte aantal inwoners of huishoudens te geven die tegen een gegeven horizon worden verwacht.