Nieuwe statistiek over diversiteit naar herkomst in België

Bevolking
Nieuwe statistiek over diversiteit naar herkomst in België

Statbel, het Belgische statistiekbureau, publiceert een nieuwe statistiek over de herkomst van de Belgische bevolking. Op 01/01/2020 was 67,9% van de Belgische bevolking een Belg met Belgische achtergrond, 19,7% was een Belg met een buitenlandse achtergrond en 12,4% was een niet-Belg. In 2011 bedroegen deze percentages respectievelijk: 74,3%, 15,5% en 10,2%.

WAAROM EN HOE?

België is een divers land en de diversiteit neemt toe. De vraag naar cijfermateriaal over de diversiteit van de bevolking neemt jaar na jaar toe, zowel vanuit de academische wereld als bij beleidsmakers. Om aan die vraag te beantwoorden, besloot Statbel deze tabellen over de Belgische bevolking naar herkomst op te stellen. Een tijdreeks van 2010 tot en met 2020 laat tegelijk toe de evolutie van de diversiteit naar herkomst te bestuderen.

Bij het opstellen van deze nieuwe statistiek heeft Statbel uitgebreid andere partners geconsulteerd, zowel experten demografie bij de regionale partners als enkele experten in het gebied van internationale migratie. De indeling in de herkomstgroepen en de naamgeving van de verschillende groepen werd afgetoetst en heeft geleid tot de onderstaande consensus.

De statistiek naar herkomst is gebaseerd op de volgende kenmerken: de eigen huidige- en eerst geregistreerde nationaliteit en de eerst geregistreerde nationaliteit van beide ouders. Op basis daarvan worden drie grote herkomstgroepen onderscheiden:

  1. Belg met Belgische achtergrond;
  2. Belg met een buitenlandse achtergrond;
  3. Niet-Belg.

De tweede groep, Belgen met een buitenlandse achtergrond, is zeer divers en wordt daarom verder onderverdeeld in enkele subgroepen:

  • Belg met een buitenlandse achtergrond;
    • a. Belgische eerst geregistreerde nationaliteit;
      • i. Eén ouder met een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit;
      • ii. Beide ouders met een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit;
    • b. Buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit.

Daarnaast werd de nationaliteit van herkomst bepaald. Die werd samengenomen in de volgende nationaliteitsgroepen van herkomst:

  1. Belg (enkel voor iedereen in de herkomstgroep Belg met Belgische achtergrond);
  2. Buurland: Duitsland, Frankrijk, Nederland, het Groothertogdom Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk worden als buurland beschouwd;
  3. EU27 (exclusief België en de buurlanden);
  4. Buiten EU27.

De indeling van de Belgische bevolking naar herkomstgroep en nationaliteitsgroep van herkomst wordt meer in detail besproken in de metadata en in twee beslisbomen beschikbaar in de tabellen.

DE BEVOLKING NAAR HERKOMSTGROEP

HERKOMSTGROEP - BELGIË EN DE GEWESTEN

Op 01/01/2020 was 67,9% van de bevolking Belg met Belgische achtergrond, 19,7% was Belg met een buitenlandse achtergrond en 12,4% had geen Belgische nationaliteit. In absolute cijfers gaat het respectievelijk om 7.806.078, 2.259.912 en 1.426.651 inwoners. Er zijn belangrijke verschillen wanneer de drie Belgische gewesten met elkaar worden vergeleken:

  • Op Belgisch niveau was ongeveer twee derde van de bevolking Belg met Belgische achtergrond. Dat varieert van één op vier in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest naar drie op vier in het Vlaams Gewest.
  • Globaal genomen was één op vijf mensen een Belg met een buitenlandse achtergrond. Dat percentage is het laagst in Vlaanderen met 14,1%, stijgt naar 23,2% in Wallonië, om te eindigen bij 39,1% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
  • Het aandeel niet-Belgen in het Vlaams en het Waals Gewest ligt rond de 10%, in het Brussel Hoofdstedelijk Gewest loopt hun aandeel op tot 35,3%.

Bevolking naar herkomstgroep

Bevolking met een buitenlandse achtergrond

 

  Belg met Belgische achtergrond Belg met een buitenlandse achtergrond Niet-Belg
Belgische eerst geregistreerde nationaliteit Buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit
Eén ouder met een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit Beide ouders met een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit
België 67,9% 5,9% 3,9% 9,8% 12,4%
Vlaams Gewest 76,5% 4,0% 2,9% 7,2% 9,3%
Waals Gewest 66,4% 9,5% 3,6% 10,1% 10,4%
Brussels Hoofdstedelijk Gewest 25,7% 6,1% 10,1% 22,9% 35,3%

Het is belangrijk op te merken dat de nationaliteit op zich niet zegt of een persoon zelf al dan niet gemigreerd is: de nationaliteit geeft eerder informatie over de herkomst van een persoon. Het geboorteland is een betere indicator om aan te duiden of iemand al dan niet een migratiebeweging heeft gemaakt. Nagenoeg alle Belgen met Belgische achtergrond werden geboren in België (98,3%). Tegelijk werden zeven op tien Belgen met een buitenlandse achtergrond en 15,9% van de niet-Belgen eveneens in België geboren. Al zijn de verschillen in de subgroepen van de Belgen met een buitenlandse achtergrond groot, het aantal dat in België geboren werd varieert daar tussen de 43,5% en 98,3%.

  Belg met Belgische achtergrond Belg met een buitenlandse achtergrond Niet-Belg
Belgische eerst geregistreerde nationaliteit Buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit
Eén ouder met een buiten-landse eerst geregistreerde nationaliteit Beide ouders met een buiten- landse eerst geregistreerde nationaliteit
Geboren in België 98,3% 95,3% 98,3% 43,5% 15,9%
Geboren buiten België 1,7% 4,7% 1,7% 56,5% 84,1%

HERKOMSTGROEP - LEEFTIJDSGROEP EN GESLACHT

In de verschillende herkomstgroepen lijkt de proportie mannen en vrouwen gelijkmatig verdeeld te zijn. De leeftijd daarentegen is minder gelijkmatig verdeeld:

  • Het aandeel Belg met Belgische achtergrond neemt duidelijk toe met de leeftijd: het bedraagt 54,3% bij de 0-17 jarigen, 66,3% bij de 18 tot 64 jarigen en 87,3% bij de 65-plussers.
  • Opvallend is dat de minderjarigen die tot de herkomstgroep Belg met een buitenlandse achtergrond behoren, voornamelijk sterk vertegenwoordigd zijn in de subcategorieën waarbij de eigen eerst geregistreerde nationaliteit Belgisch is. Bij de 18-64 jarigen zien we net het omgekeerde: zij hebben frequenter een buitenlandse eigen eerst geregistreerde nationaliteit.
  • Het aandeel niet-Belgen is het hoogst bij de 18-64 jarigen, namelijk 14,6%. De 0-17 jarigen volgen met 11,6% en de 65-plussers met 6,4%.

Leeftijdspiramide in functie van de herkomstgroep.

HERKOMSTGROEP - EVOLUTIE

De diversiteit naar herkomst is het afgelopen decennium toegenomen in België:

  • Het aandeel van de Belgen met Belgische achtergrond is afgenomen van 74,3% in 2011 naar 70,7% in 2016 en 67,9% in 2020.
  • Het aandeel Belgen met een buitenlandse achtergrond is het laatste decennium gestegen met 4,2%, als volgt verdeeld over de subcategorieën:
    • 1,0% met een Belgische eerst geregistreerde nationaliteit, waarbij één ouder een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit heeft;
    • 1,5% met een Belgische eerst geregistreerde nationaliteit, waarbij beide ouders een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit hebben;
    • 1,7% met een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit.
  • De proportie niet-Belgen is het sterkst toegenomen van 10,2% in 2011 naar 12,4% in 2020.

DE BEVOLKING NAAR NATIONALITEITSGROEP VAN HERKOMST

NATIONALITEITSGROEP VAN HERKOMST - BELGIË EN DE GEWESTEN

De Belgen met Belgische herkomst hebben allemaal een Belgische herkomstnationaliteit. Daarom focussen we in dit onderdeel enkel op de Belgen met een buitenlandse achtergrond en op de niet-Belgen.

Op 01/01/2020 waren de Belgen met een buitenlandse achtergrond en de niet-Belgen als volgt over de nationaliteitsgroepen van herkomst verdeeld: 20,5% behoorde tot de nationaliteitsgroep buurland, 28,2% tot de nationaliteitsgroep EU27 (exclusief België en buurlanden) en 51,3% tot de nationaliteitsgroep buiten de EU27. Enkele andere interessante vaststellingen op het niveau van de gewesten:

  • Het Vlaams Gewest lijkt een kleiner aandeel mensen te hebben wiens nationaliteitsgroep van herkomst in een EU27 land (exclusief België en de buurlanden) ligt: 20,7% ten opzichte van 28,2% op nationaal niveau. Tegelijk heeft Vlaanderen een groter aandeel mensen met een herkomstnationaliteit die buiten de EU27 zone ligt: 56,9% versus 51,3% op Belgisch niveau.
  • In Wallonië zien we het omgekeerd patroon: een groter aandeel afkomstig uit een EU27 land: 39,6% en een kleiner aandeel afkomstig uit een land buiten de EU27 zone: 37,4%.
  • Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft het kleinste aandeel mensen afkomstig uit een buurland: 13,7% in vergelijking met 20,5% op nationaal niveau. Ook bevat dit gewest het grootste aandeel mensen met een herkomstnationaliteit die buiten de EU27 zone ligt: 60,7%, in vergelijking met 56,9% in Vlaanderen en 37,4% in Wallonië.

Belgen met een buitenlandse achtergrond en niet-Belgen naar herkomstnationaliteit

De meest frequente herkomstnationaliteit in België op 01/01/2020 was Marokkaans. De Italianen, Fransen, Nederlanders en Turken vervolledigd de top 5. Kijken we naar het internationaal migratiesaldo in de loop van 2019 in België dan zagen we in 2019 de grootste inflow bij Roemenen, Marokkanen en Fransen. De Roemenen staan qua nationaliteitsgroep van herkomst op positie 6. De top 3 van herkomstnationaliteiten per gewest:

  • Vlaams Gewest: Nederland, Marokko en Turkije.
  • Waals Gewest: Italië, Frankrijk en Marokko.
  • Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Marokko, Frankrijk en Italië.

NATIONALITEITSGROEP VAN HERKOMST - EVOLUTIE

In dit onderdeel wordt er opnieuw voor gekozen om in te zoomen op de Belgen met een buitenlandse achtergrond en op de niet-Belgen. De Belgen met Belgische herkomst die allen een Belgische herkomstnationaliteit hebben worden dus buiten beschouwing gelaten.

Er zijn in het laatst decennium enkele kleine verschuivingen terug te vinden:

  • De laatste 10 jaar nam het aandeel mensen behorend tot de nationaliteitsgroep van herkomst buurland licht af: van 23,8% in 2011 naar 21,9% in 2016 en tot 20,5% in 2020. Omgekeerd zien we een lichte toename van de nationaliteitsgroep van herkomst buiten de EU27-zone, die stijgt van 47,6% in 2011 naar 49,3% in 2016 om te eindigen bij 51,3% in 2020.
  • Het aandeel van de herkomstgroep Belg met een buitenlandse achtergrond met een Belgische eerst geregistreerde nationaliteit en beide ouders met een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit nam licht toe van 9,5% in 2011 naar 12,3% in 2020 en wordt voornamelijk omhoog gestuwd door mensen met een nationaliteitsgroep van herkomst buiten de EU27.

De top vijf van meest frequente herkomstnationaliteiten is nauwelijks veranderd in het laatste decennium. Alleen de eerste twee wisselden van positie, waardoor de top vijf er tien jaar geleden als volgt uitzag: Italianen, Marokkanen, Fransen, Nederlanders en Turken.