Januari 2025: jaarlijkse actualisering van de consumptieprijsindex (CPI) met referentiejaar 2013 = 100

De consumptieprijsindex (CPI) met referentiejaar 2013 = 100, die in gebruik genomen werd in januari 2014, is een kettingindex, die jaarlijks in januari geactualiseerd wordt. Door de jaarlijkse actualiseringen blijft de CPI representatief doorheen de tijd en wordt de gemeten inflatie niet vertekend, naarmate de index veroudert.

Voor de CPI met referentiejaar 2013 = 100 is dit de elfde actualisering op rij. Bij een kettingindex is de keuze van het referentiejaar, dit is het jaar waarin het gemiddelde van de index gelijk is aan 100, zuiver mathematisch. Het huidige referentiejaar is 2013, wat erop neerkomt dat het gemiddelde van de indexcijfers op alle niveaus dan ook 100 is voor dat jaar.

De representativiteit en de kwaliteit van de index worden bij een kettingindex doorheen de tijd gegarandeerd, onder andere door het actueel houden van de productenkorf, het verder verfijnen van berekeningsmethoden, het integreren van nieuwe prijzenbronnen en het representatief houden van het winkelstaal.

Hier volgt een overzicht van de wijzigingen voor 2025. De Indexcommissie, samengesteld uit academici en vertegenwoordigers van de sociale partners, heeft daarover een unaniem positief advies gegeven aan de Minister van Economie. De Minister volgt dit advies en de aanpassingen worden bijgevolg door Statbel geïmplementeerd in de consumptieprijsindex van januari 2025.

De aanpassingen aan de CPI in 2025

1. Nieuwe producten in de korf

Vooreerst dient opgemerkt te worden dat het begrip ‘getuige’ door het gebruik van alternatieve gegevensbronnen zoals scannerdata en webscraping achterhaald is. Voor de betreffende productgroepen wordt nu immers nagenoeg het hele aanbod gecapteerd, waardoor het ‘staal’ op die manier zijn representativiteit behoudt. Immers in plaats van de klassieke getuigen, worden nu productsegmenten gevolgd die een veelvoud van de vroegere getuigen bevatten. Een voorbeeld: waar voorheen voor het damesschoeisel slechts 3 getuigen gevolgd werden (lage schoenen, laarzen en tennisschoenen), wordt sinds 2021 via webscraping het hele gamma aan schoeisel gedekt (enkellaarzen, laarzen, bottines, wandelschoenen, sandalen, sneakers, pantoffels, …).

Qua meer klassieke prijsopnames wordt vanaf 2025 de getuige ‘paardrijlessen’ toegevoegd aan de COICOP-groep 09.4.1.2 ‘Deelname aan sportieve en recreatieve evenementen’.

2. Aanpassing van de berekeningsmethodologie

Er werden drie aanpassingen uitgevoerd aan de berekeningsmethodologie, waardoor Statbel ook tegemoet komt aan aanbevelingen van Eurostat.

Vliegtuigtickets: naast de vluchten vanuit Zaventem, worden vanaf januari 2025 ook de vluchten vanuit Charleroi gevolgd voor de berekening van de index van de vliegtuigtickets. De prijsindexen voor Brussels Airport en Charleroi Airport worden geaggregeerd tot één indexcijfer aan de hand van gewichten, gebaseerd op de luchtvaartstatistieken van Statbel.

Medische honoraria-supplementen in ziekenhuizen (éénpersoonskamer): voorheen was de index ‘ziekenhuisopname in eenpersoonskamer’ gebaseerd op de officiële remgeldtarieven en kamersupplementen, terwijl in eenpersoonskamers meestal ook ereloonsupplementen worden aangerekend. Vanaf januari 2025, houdt de index voor ziekenhuisopnames in éénpersoonskamer eveneens rekening met de honorariasupplementen en alle gerelateerde kosten.

Buitenlandse pakketreizen: de berekeningsmethode voor de buitenlandse pakketreizen werd eveneens aangepast. Tot op heden werd er gewerkt met een zomer- en winterstaal. Vanaf 2025 wordt er gewerkt met een seizoensimputatiemethode (de “all-seasonal estimation”). Dit is een procedure om een geschatte prijs voor een “buiten het seizoen” bestemming te verkrijgen, zodat in de eerste maand buiten het seizoen een gangbare prijs van het vorige seizoen wordt gebruikt en in de maanden daarna wordt de geraamde prijs gïmputeerd op basis van waargenomen prijzen voor alle bestemmingen die “in het seizoen” zijn. Daarnaast werd er ook overgestapt naar het gebruik van het meetkundig gemiddelde en een andere imputatiemethode bij vervanging van hotels in het staal.

3. Gewichtenschema 2025

Sinds 2024 wordt gebruik gemaakt van het huishoudbudgetonderzoek van 2022, waarvan de resultaten in september 2023 gepubliceerd werden.

Daar met een kettingindex gewerkt wordt, waarbij de prijzen van de 12 maanden van het lopende jaar telkens vergeleken worden met december van het voorgaande jaar, moet het wegingsschema jaarlijks aangepast worden naar het jaar van de referentiemaand. Dat gebeurt door middel van de prijsevolutie met het jaar waarin de waarden zijn uitgedrukt. Deze procedure staat in de vakliteratuur beschreven als de 'price update' van de gewichten.

De gewichten op basis van het HBO van 2022 werden dus geactualiseerd naar december 2024 op basis van de prijsevolutie van elke productgroep, gezien december 2024 de nieuwe referentiemaand is voor de kettingindex in 2025.

In onderstaande tabel worden de nieuwe gewichten van 2025 vergeleken met die van 2024. De sterke verschuivingen voor de 12 hoofdgroepen van de indexkorf worden veroorzaakt door voornamelijk aardgas en elektriciteit (vervat in groep 4), die resulteren in een daling van het relatieve gewicht van de andere groepen. Het relatief aandeel van energie in de indexkorf gaat van 7,87% naar 11,41%; een toename met 45%.

Evolutie van de gewichten van de indexkorf van 2024 naar 2025