In 2023 werden 46.564 huwelijken in België geregistreerd, een daling van 4% ten opzichte van het voorgaande jaar. Terwijl het noordelijke en zuidelijke gewest de nationale trend volgden (-4,3% in Vlaanderen en -4,4% in Wallonië), bleef dit percentage in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest eerder stabiel (+0,4%). Dit brengt ons dichter bij de waarden van voor de pandemie, toen het aantal huwelijken per jaar in België schommelde tussen 44.000 en 45.000.
Dezelfde trend wordt waargenomen in het aantal verklaringen van wettelijke samenwoning, namelijk een daling van 3,6% ten opzichte van 2022, met 36.990 nieuwe verklaringen. Op dit vlak wordt een bepaalde gewestelijke homogeniteit waargenomen: -3,1% in het Waals Gewest, -3,2% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en -3,9% in het Vlaams Gewest.
In 2023 werden 20.034 echtscheidingen geregistreerd. Dit is een stijging van 3,6% ten opzichte van 2022. Terwijl dit aantal bijna constant is in Wallonië (+0,2%), stijgt het in de andere twee gewesten (+10,3% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en +4,5% in Vlaanderen).
Het aantal stopzettingen van wettelijke samenwoning bleef dan weer relatief stabiel: -0,4% op nationaal niveau, +2% in het Brussels Hoofdstedelijk gewest, -0,2% in Vlaanderen en -0,9% in Wallonië. De gemiddelde duur van de wettelijke samenwoningen die werden beëindigd, blijft stijgen en bedraagt 5,9 jaar.
Het aantal verweduwingen daalde met 5% in 2023. Deze daling was groter in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (-8,3%) dan in Vlaanderen (-4,4%) en Wallonië (-5,4%).
Partnerschappen op steeds latere leeftijd
De leeftijd waarop het eerste partnerschap wordt afgesloten, is steeds hoger. Wettelijk samenwonende personen die nooit getrouwd zijn geweest, hebben een gemiddelde leeftijd van 31,9 voor de eerste partner[1]. en 30,1 jaar voor de tweede. Op het moment van hun eerste huwelijk waren de partners 35,4 jaar (1e echtgenoot[2]) en 33,2 jaar (2e echtgenoot). Deze stijging kan in verband gebracht worden met de vorige, aangezien wettelijk samenwonen regelmatig de stap voor het huwelijk is. Wettelijke samenwoningen die overgaan in een huwelijk vertegenwoordigen in 2023 meer dan helft van de beëindigingen (56,5%). Dit fenomeen is meer uitgesproken in het Vlaams Gewest (61,1%) dan in Wallonië (49%) of Brussel (44,2%).
Bijna 4 op 10 huwelijken eindigen in een echtscheiding, en 6 op 10 eindigen in weduwschap
De duur van het huwelijk voor de echtscheiding blijft stabiel: gemiddeld 14,7 jaar. De duur van het huwelijk is iets langer in het Waals Gewest (15,7 jaar) dan in Vlaanderen (14,4 jaar) en in Brussel (14,2 jaar). Dit verschil in gemiddelde duur is nog duidelijker voor eerste huwelijken. In Wallonië scheiden mensen gemiddeld na 17,3 jaar huwelijk, tegenover 15,6 jaar in Vlaanderen en 15 jaar in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De gemiddelde duur van het huwelijk voor de verweduwing is aanzienlijk langer (49,1 jaar). Men wordt weduwe of weduwnaar na 52,2 jaar bij het eerste huwelijk.
Ook dit jaar zijn echtscheidingen goed voor meer dan een derde van de huwelijken die eindigen (het ‘aantal huwelijken’). In het Waals Gewest ligt dit cijfer boven de 40% (420 echtscheidingen per 1000 huwelijken). Brussel staat op de tweede plaats (390 echtscheidingen per 1000 huwelijken) en Vlaanderen scoort iets lager (355 echtscheidingen per 1000 huwelijken). Er moet ook worden opgemerkt dat het aantal huwelijken dat kan worden beëindigd, afneemt: het aantal huwelijken in kwestie is op 10 jaar tijd met 11% gedaald en op 20 jaar tijd met 19,7%.
Het aantal verweduwingen, een fenomeen dat verband houdt met sterfte, is licht gedaald en komt weer in de buurt van de waarde die in 2019 werd geregistreerd. In 2023, bedroeg de conjunctureel indexcijfer van de verweduwingen 576 voor 1000 huwelijken, ofwel iets minder dan 60% van de huwelijken.
Diversiteit van de huwelijken
Hoewel een gemeenschappelijke verblijfplaats een conditio sine qua non is voor wettelijk samenwonen, geldt dit niet voor het huwelijk. 12,3% van de echtgenoten wonen op het moment van hun huwelijk niet eens in hetzelfde gewest.
Logischerwijs vinden huwelijken het vaakst plaats in België (90,2% van de huwelijken). Dit betekent dat in 9,8% van de gevallen het bruidspaar - van wie minstens één echtgenoot in België woont - in het buitenland in het huwelijksbootje stapt. De landen waar het meest getrouwd wordt zijn, in volgorde: Marokko, Roemenië, Turkije, Frankrijk en Polen.
Een jubileumjaar voor het homohuwelijk in België
In 2023 is het 20 jaar geleden dat het homohuwelijk in België werd gelegaliseerd. Ons land was het tweede land, na Nederland in 2001, dat het huwelijk tussen twee mensen van hetzelfde geslacht op zijn hele grondgebied toestond. Sinds 2003 stijgt het aantal van deze huwelijken langzaam en tegen 2023 zullen ze 3% van alle huwelijken uitmaken.
Wettelijk samenwonen was al mogelijk voor koppels van hetzelfde geslacht sinds de invoering ervan in 2000. Deze koppels waren goed voor 14,7% van de verklaringen van wettelijk samenwonen van niet-verwanten in 2000 en 6,4% in 2003. Op dit moment, en in de afgelopen 4 jaar, is dit aandeel gestabiliseerd rond 4%.
[1] Voor de wettelijke samenwonenden van verschillend geslacht is de eerste partner de man en de tweede de vrouw. Voor de wettelijke samenwonenden van hetzelfde geslacht is de eerste partner de oudste.
[2] Voor de huwelijken tussen personen van verschillend geslacht is de eerste partner de man en de tweede de vrouw. Voor de huwelijken tussen personen van hetzelfde geslacht is de eerste partner de oudste.