17 oktober 2018 : Internationale dag voor de uitroeiing van armoede
Ernstige materiële deprivatie heeft gevolgen voor gezondheid en toegang tot gezondheidszorg
Armoede heeft zware gevolgen voor de gezondheid en voor de toegang tot gezondheidszorg van personen die zich in een situatie van ernstige materiële deprivatie bevinden:
- 43% van hen heeft een chronische ziekte of een chronisch gezondheidsprobleem
- 19% is gedurende de laatste 12 maanden niet naar een dokter geweest en 53% niet naar de tandarts
- 79% van de gedepriveerde huishoudens beschouwt de kost van geneesmiddelen als een middelmatige of aanzienlijke financiële last
Dat blijkt uit cijfers van de enquête naar de inkomens en levensomstandigheden (EU-SILC) van de Statbel, het Belgische statistiekbureau, uitgevoerd in 2017 bij 6.000 Belgische huishoudens. Via deze enquête, die op Europees niveau is geharmoniseerd, worden de voornaamste evoluties op het vlak van armoede en sociale uitsluiting opgevolgd.
Uit de EU-SILC enquête blijkt dat 5.1% van de Belgische bevolking zich in 2017 in een situatie van ernstige materiële deprivatie bevond[1].
Maar wat zijn de gevolgen van ernstige materiële deprivatie voor de gezondheid van de 600.000 betrokken personen?
26% van de individuen van 16 jaar en meer met ernstige materiële deprivatie ervaren hun gezondheid als slecht of zeer slecht tegenover 8% van de personen die zich niet in deze situatie bevinden. 43% lijdt aan een chronische ziekte tegenover 24% bij de rest van de bevolking.
25% heeft gezondheidszorg en 32% heeft tandzorg moeten uitstellen, terwijl deze nodig waren. Dit aandeel bedraagt respectievelijk 1% en 4% bij de bevolking die zich niet in deze precaire toestand bevindt.
Een hoger percentage mensen met ernstige deprivatie gaat nooit naar de tandarts (53% vs. 29%) of de huisarts (19% vs. 12%).
Ze eten minder vaak fruit en groenten. 37% van hen eet fruit elke dag, tegenover 65% van de personen die zich niet in een toestand van deprivatie bevinden. Voor groenten bedragen die cijfers respectievelijk 52% en 85 %.
Enkele vragen in de enquête hadden betrekking op het huishouden in zijn geheel en niet op een specifieke persoon. Uit de resultaten blijkt dat de kosten van geneesmiddelen een (gemiddelde of zware) last vormen voor 79% van de huishoudens in een situatie van ernstige materiële deprivatie, terwijl 66% van de huishoudens die niet gedepriveerd zijn helemaal geen last ondervinden.
Hetzelfde geldt ook voor kinderen : 44% van de ernstig materieel gedepriveerde huishoudens met kinderen jonger dan 16 jaar moest in de laatste 12 maanden afzien van een medisch onderzoek of gezondheidszorg voor ten minste één van de kinderen, terwijl dit nodig was. Dit is slechts het geval voor 4% van de huishoudens met kinderen die niet gedepriveerd zijn.
Bijkomende informatie
Elk jaar wordt bij de EU-SILC-enquête een speciale module gevoegd, waarmee een of ander facet van de armoede wordt belicht. Voor EU-SILC-2017 gingen de bijkomende vragen van deze module over gezondheid, met enkele specifieke vragen over de gezondheid van de kinderen. Wanneer men die bijkomende informatie linkt aan de inhoud van de algemene enquête, kan men interessante vergelijkingen maken tussen de situatie van mensen die zich in een toestand van ernstige materiële deprivatie bevinden, zoals omschreven in de primaire variabelen van de enquête, en de levensomstandigheden van mensen die volgens deze definitie niet als materieel gedepriveerd worden beschouwd.
In de tabellen (EU-SILC Module gezondheid 2017), vindt u een vergelijking tussen de personen in een toestand van ernstige materiële deprivatie, die risico lopen op monetaire armoede of die risico lopen op armoede of sociale uitsluiting en de bevolking die niet in precaire situatie verkeert op basis van verschillende criteria van gezondheid.
[1] De EU-SILC-enquête maakt gebruik van de volgende 9 componenten om te bepalen of een persoon zich in een toestand van ernstige materiële deprivatie bevindt: 1) tijdig betalingen verrichten, 2) één week vakantie per jaar nemen, 3) om de twee dagen vlees/kip/vis eten, 4) onverwachte uitgaven doen, 5) een telefoon aanschaffen; 6) een kleurentelevisie aanschaffen, 7) een wasmachine aanschaffen, 8) een wagen aanschaffen en 9) de woning degelijk verwarmen.
Wanneer iemand zich minstens 4 van deze 9 items niet kan veroorloven, kunnen we zeggen dat er sprake is van ernstige materiële deprivatie (Severe Material Deprivation, SMD).