Geharmoniseerde consumptieprijsindex - januari 2021

Consumptieprijzen
Geharmoniseerde consumptieprijsindex - januari 2021
  • De Belgische inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP) bedraagt in januari 0,6% ten opzichte van 0,4% in december. De kerninflatie (inflatie zonder energie en onbewerkte levensmiddelen) bedraagt in januari 1,5%.
  • De inflatie volgens de consumptieprijsindex (CPI) voor de maand januari bedraagt 0,3% ten opzichte van 0,4% in december.
  • De subindices met de grootste positieve impact op de inflatie zijn kleding, restaurants en cafés, aankoop van personenwagens, woninghuur en schoenen.
  • De subindices die deze maand de grootste negatieve impact hebben op de inflatie zijn motorbrandstoffen, huisbrandolie, fruit en farmaceutische producten.
  • De huidige maatregelen rond COVID-19 hebben een impact op de berekening van het indexcijfer. Voor sectoren waar fysieke verkooppunten gesloten zijn, worden gegevens online ingezameld als er geen andere databron is. Voor volledig gesloten sectoren (cafés, restaurants, reizen, …) worden de prijzen doorgetrokken, al dan niet met een seizoenscorrectie. Deze methodes zijn in overeenstemming met de methodologische aanbevelingen die Eurostat in samenspraak met de Nationale Statistische Instellingen (in België dus Statbel) heeft opgesteld. Ze hebben als doel de globale inflatie zo weinig mogelijk te vertekenen. Meer informatie kan hier teruggevonden worden.
  • Eurostat zal op 23 februari de geharmoniseerde consumptieprijsindex van januari voor de EU-landen publiceren.

De inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP) [1] bedroeg in januari 0,6% tegenover 0,4% in december. De inflatie volgens de geharmoniseerde consumptieprijsindex met constante belastingvoet (HICP-CT)[2] bedroeg 0,7% in januari tegenover 0,8% in december.

hicp2021 -01a_nl

Inflatie en impact op inflatie voor de 12 hoofdgroepen

Op basis van de opsplitsing in de 12 hoofdgroepen wordt de hoogste inflatie in januari gemeten voor “recreatie en cultuur” (2,1%). De laagste inflatie wordt opgemeten voor de groep “vervoer” (-1,2%).

De hoofdgroepen die in januari de grootste positieve impact heeft op de inflatie zijn “kleding en schoeisel” en “recreatie en cultuur” met 0,2 procentpunt. De groep “vervoer heeft de grootste negatieve impact uitgeoefend met -0,3 procentpunt.

Inflatie[3] en impact[4] op de inflatie voor de globale HICP en de 12 hoofdgroepen

Productgroep Gewicht (‰) Inflatie op jaarbasis (%) Impact op inflatie (%-punt)
HICP HICP-CT
nov/20 dec/20 jan/21 jan/21 nov/20 dec/20 jan/21
0 Totaal bestedingen 1.000,0 0,2 0,4 0,6 0,7      
1 Voeding en alcoholvrije dranken 180,8 2,3 1,6 0,7 0,7 0,4 0,2 0,0
2 Alcoholhoudende dranken en tabak 53,6 1,7 2,3 1,9 1,9 0,1 0,1 0,1
3 Kleding en schoeisel 52,3 0,1 -0,2 0,6 0,6 0,0 0,0 0,2
4 Huisvesting, water en energie 172,0 -2,9 -2,0 -1,0 -1,0 -0,6 -0,4 -0,2
5 Stoffering en huishoudelijke apparaten 82,3 1,4 1,4 0,7 0,7 0,1 0,1 0,0
6 Gezondheid 78,8 -0,4 -0,4 -0,5 -0,5 -0,1 -0,1 -0,1
7 Vervoer 116,0 -1,5 -0,9 -1,2 -1,2 -0,2 -0,2 -0,3
8 Communicatie 33,0 -0,4 -0,4 0,2 0,2 0,0 0,0 0,0
9 Recreatie en cultuur 81,9 1,1 1,1 2,1 2,1 0,1 0,1 0,2
10 Onderwijs 5,3 0,6 0,6 0,5 0,5 0,0 0,0 0,0
11 Hotels, cafés en restaurants 60,7 1,9 1,9 1,7 1,7 0,1 0,1 0,1
12 Diverse goederen en diensten 83,3 1,4 1,5 1,4 1,4 0,1 0,1 0,1

 

Inflatie volgens specifieke aggregaten

De globale HICP kan opgesplitst worden in vijf specifieke aggregaten die samen de totale bestedingen vormen.

  • De inflatie voor energieproducten is gestegen ten opzichte van vorige maand. Ze bedraagt in januari
    -6,7% ten opzichte van -9,2% in december en -11,1% in november. Ten opzichte van de voorgaande maand stegen de prijzen gemiddeld met 3,0%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt -11,5% voor de laatste twaalf maanden.
  • De inflatie van bewerkte levensmiddelen is licht gedaald ten opzichte van de vorige maand. Ze bedroeg in januari 1,6% ten opzichte van 1,7% in december.
  • De inflatie voor de niet-bewerkte levensmiddelen (fruit, groenten, vlees en vis) daalt. Ze bedraagt in januari -1,4% ten opzichte van 2,0% in december en 4,3% in november. Ten opzichte van december daalden de prijzen gemiddeld met 2,2%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt 4,5% voor de laatste twaalf maanden.
  • De inflatie voor niet-energetische industriële goederen bedraagt in januari 1,7% ten opzichte van 0,6% in december en 0,7% in november. Ten opzichte van december daalden de prijzen gemiddeld met 3,9%.
  • Voor diensten (inclusief huur) bedroeg de inflatie 1,4% in januari tegenover 1,7% in december en 1,5% in november. Ten opzichte van vorige maand daalden de prijzen gemiddeld met 0,1%.  

De kerninflatie (inflatie zonder energie en onbewerkte levensmiddelen) bedraagt in januari 1,5%, dit is een lichte stijging ten opzichte van de 1,3% in december en november. De gemiddelde kerninflatie van de laatste 12 maanden is gelijk aan 1,5%. Ten opzichte van vorige maand daalden de prijzen van dit subaggregaat met 1,2%.

Inflatie volgens specifieke aggregaten

Specifieke aggregaten Gewicht (‰) Inflatie op jaarbasis (%) 12-maandelijks gemiddelde (%) Maandelijkse wijziging
nov/20 dec/20 jan/21 jan/21 jan/21
Totaal bestedingen 1.000,0 0,2 0,4 0,6 0,4 -0,9
Energieproducten 95,6 -11,1 -9,2 -6,7 -11,5 3,0
Bewerkte levensmiddelen 187,2 1,6 1,7 1,6 2,1 0,4
Niet-bewerkte levensmiddelen 47,2 4,3 2,0 -1,4 4,5 -2,2
Niet-energetische industriële goederen 276,9 0,7 0,6 1,7 0,8 -3,9
Diensten 393,0 1,5 1,7 1,4 1,7 -0,1
HICP zonder energie en onbewerkte levensmiddelen (kerninflatie) 857,2 1,3 1,3 1,5 1,5 -1,2

Impact van subindices op de inflatie

De grootste positieve impact op de inflatie wordt gerealiseerd door kleding en restaurants, cafés en gelijkaardige diensten, beide met een impact van 0,10 procentpunt. Aankoop van personenwagens heeft een positieve impact van 0,09 procentpunt. Woninghuur en schoeisel hebben beide een impact van 0,07 procentpunt.

Subindices met de grootste positieve impact op de inflatie

Subindex Gewicht (‰) Impact op de inflatie (procentpunt)
2021 jan/21
03.1.2 Kleding 40,2 0,1
11.1.1 Restaurants, cafés en gelijkaardige diensten 52,9 0,1
07.1.1 Aankoop van personenwagens 36,8 0,09
04.1.0 Woninghuur 80,4 0,07
03.2.0 Schoeisel 8,3 0,07

De negatieve impact op de inflatie was het grootst voor motorbrandstoffen, met een impact van -0,37 procentpunt. Huisbrandolie heeft een impact van -0,27 procentpunt. Fruit heeft een negatieve impact van -0,10 procentpunt. Tot slot hebben farmaceutische producten een negatieve impact van -0,08 procentpunt.

Subindices met de grootste negatieve impact op de inflatie

Sub-index Gewicht (‰) Impact op inflatie (%-punt)
2021 jan/21
07.2.2 Motorbrandstoffen 29,6 -0,37
04.5.3 Huisbrandolie 12,1 -0,27
01.1.6 Fruit 12,5 -0,1
06.1.1 Farmaceutische producten 15,9 -0,08

Vergelijking tussen België en de buurlanden

Aangezien de definitieve HICP voor onze buurlanden pas later wordt bekend gemaakt, kan er slechts een vergelijking gemaakt worden op basis van de eerste snelle inflatieraming van de HICP (HICP flash estimate) van januari.

In januari bedroeg de inflatie in België 0,6%. Ze steeg daarmee ten opzichte van de 0,4% in december. Nederland tekende een inflatie op van 1,7% in januari; ze steeg daarmee ten opzichte van de 0,9% in december. In Frankrijk bedroeg de inflatie in januari 0,8% ten opzichte van 0,0% inflatie in december. In januari bedroeg de inflatie in Duitsland 1,6%, een stijging ten opzichte van de -0,7% in december.

hicp2021 -01b_nl

Aangezien Eurostat de geharmoniseerde consumptieprijsindexcijfers met constante belastingvoet voor januari nog niet publiceerde, is december de recentste maand om mee te kunnen vergelijken. De inflatie op basis van de HICP-CT bedroeg in België in december 0,8%, ze steeg daarmee ten opzichte van de 0,6% in november. In december bedroeg deze inflatie in Duitsland 1,4%, ze bleef daarmee stabiel ten opzichte van november. In Frankrijk daalde deze inflatie in december tot -0,3%, ten opzichte van 0,0% in november. In Nederland bedroeg deze inflatie in december 0,9%, ze steeg daarmee ten opzichte van de 0,6% in november.

hicp2021 -01c_nl

 

 


[1] Naast de nationale consumptieprijsindex (CPI) berekent Statbel ook een Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (Harmonized Index of Consumer Prices, HICP). De HICP maakt een vergelijking tussen het inflatiepeil van de lidstaten van de Europese Unie mogelijk. De toegepaste bestedingsoptiek en methoden zijn daartoe zo goed mogelijk gecoördineerd en in Europese regelgeving vastgelegd. De resultaten van de CPI en de HICP zijn niet gelijk. Dat komt vooral door een andere weging en samenstelling van het pakket goederen en diensten waarop deze indices zijn gebaseerd.

Tevens wordt de HICP gebruikt door de Europese Centrale Bank voor haar monetair beleid. Verder wordt de HICP gebruikt om te bepalen in hoeverre een lidstaat voldoet aan de inflatiecriteria bepaald in het Verdrag betreffende de Europese Unie.

Enkele verschilpunten tussen de HICP en de huidige CPI:

  • De weging van het pakket aan goederen en diensten in de HICP is hoofdzakelijk gebaseerd op de nationale rekeningen. Op de lagere gedetailleerde niveaus wordt gebruikt gemaakt van het huishoudbudgetonderzoek. De CPI gebruikt hoofdzakelijk het huishoudbudgetonderzoek op alle niveaus.
  • De referentiepopulatie van de HICP bestaat uit private huishoudens (incl. toeristen in België) en bewoners in institutionele huishoudens (o.a. rusthuizen en instellingen). Voor de CPI zijn dit momenteel privéhuishoudens met een referentiepersoon onder een maximale leeftijd.
  • In de HICP wordt een binnenlands bestedingsconcept gehanteerd, dit zijn bestedingen gedaan in België door de referentiepopulatie. Voor de CPI wordt een nationaal bestedingsconcept gehanteerd, dit zijn bestedingen gedaan door de referentiepopulatie ongeacht de locatie.
  • Voor de HICP wordt geen seizoenscorrectie toegepast, voor de CPI wordt dit gedaan voor buitenlandse reizen en vakantiedorpen.
  • De solden worden in de CPI gespreid over telkens 6 maanden, in de HICP worden deze in de maand opgenomen.
  • Voor huisbrandolie wordt de huidige prijs gebruikt in de berekening van de HICP. In de berekening van de CPI wordt een gewogen 12-maandelijks gemiddelde gehanteerd.

[2] De HICP-CT wordt op dezelfde wijze berekend als de gewone HICP, in deze index worden de prijzen echter berekend op basis van constante belastingtarieven. Deze index geeft dan ook de theoretisch potentiële impact weer van wijzigingen in de indirecte belastingtarieven (zoals de btw of accijnzen) op de gemeten inflatie. Het betreft hier echter een theoretische impact omdat verondersteld wordt dat de belastingwijzigingen meteen en volledig worden doorgerekend in de prijzen die door consumenten betaald worden.

[3]De inflatie op jaarbasis meet de prijswijziging tussen de huidige maand en dezelfde maand van het voorgaande jaar. Een 12-maandelijks gemiddelde vergelijkt de gemiddelde HICP van de laatste 12 maanden met het gemiddelde van de voorgaande 12 maanden. Een maandelijkse wijziging vergelijkt de prijsniveaus van de laatste twee maanden.

[4] De impact op de inflatie toont de wijziging van de inflatie door het opnemen van de subindex in de HICP. De impact houdt niet alleen rekening met het gewicht van de subindex, maar ook of de inflatie van de subindex hoger of lager is dan deze van het geheel aan bestedingen (globale HICP).