Facebook Share Button Linkedin Share Button Twitter Share Button Share by Email Button Print Page Button

Herkunft

Aktuell

Diversität nach Herkunft in Belgien

Bevölkerung
Diversität nach Herkunft in Belgien

Am 01/01/2022 waren 66,6% der belgischen Bevölkerung belgischer Herkunft, 20,6% waren ausländischer Herkunft und 12,8% waren Nicht-Belgier. Das geht aus den Zahlen von Statbel, dem belgischen Statistikamt, hervor.

Bevölkerung nach herkunftsgruppe

In absoluten Zahlen zählt die belgische Bevölkerung 7.714.233 Belgier belgischer Herkunft, 2.386.100 Belgier ausländischer Herkunft und 1.483.675 Nicht-Belgier.

Die Gruppe Belgier ausländischer Herkunft ist sehr vielfältig:

  • 49,6% haben keine belgische Staatsangehörigkeit als erste registrierte Staatsangehörigkeit, sondern haben die belgische Staatsangehörigkeit inzwischen jedoch erworben.
  • 50,4% haben die belgische Staatsangehörigkeit als erste registrierte Staatsangehörigkeit, wobei:
    • 20,6% zwei Elternteile mit einer ausländischen ersten registrierten Staatsangehörigkeit haben;
    • 29,8% einen Elternteil mit einer ausländischen ersten registrierten Staatsangehörigkeit haben.

Es gibt wichtige Unterschiede, wenn die drei belgischen Regionen mit einander verglichen werden:

  • Auf belgischer Ebene waren am 01/01/2022 ungefähr zwei Drittel der Bevölkerung Belgier belgischer Herkunft. Dies differiert von einem von vier in der Region Brüssel-Hauptstadt bis zwei von drei in der Wallonischen Region und bis drei von vier in der Flämischen Region.
  • Insgesamt war jeder Fünfte ein Belgier ausländischer Herkunft. Dieser Anteil ist am niedrigsten in Flandern mit 15,2%, steigt in Wallonien auf 24,0% und endet in der Region Brüssel-Hauptstadt bei 39,8%.
  • Der Anteil der Nicht-Belgier in der Flämischen und Wallonischen Region liegt bei etwa 10%. In der Region Brüssel-Hauptstadt liegt dieser Anteil bei 35,9%.

Es ist wichtig zu beachten, dass die Staatsangehörigkeit nichts darüber besagt, ob eine Person ausgewandert ist: Die Staatsangehörigkeit liefert eher Informationen über die Herkunft einer Person. Das Geburtsland ist ein besserer Indikator dafür, ob jemand eine Migrationsbewegung nach Belgien unternommen hat oder nicht. Nahezu alle Belgier belgischer Herkunft (98,4%) wurden in Belgien geboren. Gleichzeitig wurden auch 69,8% der Belgier ausländischer Herkunft und 15,9% der Nicht-Belgier in Belgien geboren.

In den verschiedenen Herkunftsgruppen scheint der Anteil der Männer und Frauen gleichmäßig verteilt zu sein. Das Alter dagegen ist weniger gleichmäßig verteilt:

  • Der Anteil der Belgier belgischer Herkunft nimmt mit dem Alter deutlich zu: Er beträgt 53,3% bei den 0-17-Jährigen, 64,6% bei den 18-64-Jährigen und 86,5% bei den Über-65-Jährigen.
  • Es fällt auf, dass die Minderjährigen, die zu der Herkunftgruppe Belgier ausländischer Herkunft gehören, hauptsächlich in den Unterkategorien stark vertreten sind, in denen die eigene erste registrierte Staatsangehörigkeit belgisch ist. Bei den 18-64-Jährigen ist das Gegenteil zu beobachten: Sie haben häufiger eine ausländische eigene erste registrierte Staatsangehörigkeit.
  • Der Anteil der Nicht-Belgier ist bei den 18-64-Jährigen am höchsten, d.h. 15,2%. Die 0-17-Jährigen folgen mit 11,9% und die Über-65-Jährigen mit 6,4%.

Die Diversität nach Herkunft hat in den letzten Jahrzehnten in Belgien zugenommen:

  • Der Anteil der Belgier belgischer Herkunft ist von 81,2% im Jahr 2002 auf 73,4% im Jahr 2012 und auf 66,6% im Jahr 2022 zurückgegangen.
  • Der Anteil der Belgier ausländischer Herkunft stieg zwischen 2002 und 2012 um 5,4 Prozentpunkte. Auch im letzten Jahrzehnt stieg dieser Anteil um 4,6 Prozentpunkte.
  • Der Anteil der Nicht-Belgier stieg von 8,2% im Jahr 2002 auf 10,6% im Jahr 2012 und auf 12,8% im Jahr 2022.

Bevölkerung nach ursprünglicher Staatsangehörigkeit

Die Belgier belgischer Herkunft haben alle eine belgische ursprüngliche Staatsangehörigkeit. Daher wird in diesem Teil nur ein Fokus auf die Belgier ausländischer Herkunft und auf die Nicht-Belgier gelegt.

Wir unterscheiden drei Gruppen der ursprünglichen Staatsangehörigkeit: Nachbarländer (Frankreich, die Niederlande, Luxemburg, Deutschland, das Vereinigte Königreich), EU-27 und außerhalb der EU-27. Die größte Gruppe der Belgier ausländischer Herkunft und der Nicht-Belgier (51,8%) befindet sich in der Gruppe der Staatsangehörigkeit außerhalb der EU-27. Danach folgt die Gruppe der Staatsangehörigkeit EU-27 ohne Nachbarländer (28,2%). Schließlich folgt die Gruppe der Staatsangehörigkeit der Nachbarländer (20%).

Wiederum gibt es einige wichtige Unterschiede, wenn die drei belgischen Regionen mit einander verglichen werden:

  • Die Flämische Region scheint einen geringeren Anteil der Personen zu haben, deren die ursprüngliche Staatsangehörigkeit in einem EU27-Land (ohne die Nachbarländer) liegt: 21,6% gegenüber 28,2% auf nationaler Ebene. Gleichzeitig hat Flandern einen größeren Anteil der Personen mit einer ursprünglichen Staatsangehörigkeit außerhalb der EU27-Zone: 57,1% gegenüber 51,8% auf belgischer Ebene.
  • In der Wallonischen Region ist das Gegenteil zu beobachten: Gegenüber der nationalen Ebene stammt ein größer Anteil aus einem EU27-Land (ohne die Nachbarländer): 38,9% und ein geringerer Anteil stammend aus einem Land außerhalb der EU27-Zone: 38,4%.
  • Die Region Brüssel-Hauptstadt hat den geringsten Anteil der Personen stammend aus einem Nachbarland: 13,8% im Vergleich zu 20,0% auf nationaler Ebene. Auch enthält diese Region den größten Anteil der Personen mit einer ursprünglichen Staatsangehörigkeit außerhalb der EU27-Zone: 60,5% im Vergleich zu 57,1% in Flandern und 38,4% in Wallonien.

In den letzten Jahrhunderten sind einige Verschiebungen zu beobachten:

  • In den letzten 20 Jahren nahm der Anteil der Personen ab, die zu der Gruppe der ursprünglichen Staatsangehorigkeit der Nachbarländer gehören: von 27,6% im Jahr 2002 auf 23,3% im Jahr 2012 und bis 20,0% im Jahr 2022.
  • Umgekehrt ist ein Anstieg der Gruppe der ursprünglichen Staatsangehörigkeit außerhalb der EU27-Zone zu beobachten, die von 39,6% im Jahr 2002 auf 48,1% im Jahr 2012 steigt und im Jahr 2022 bei 51,8% endet.

Warum und wie

Belgien ist ein vielfältiges Land und die Diversität nimmt zu. Die Nachfrage nach Zahlen zur Diversität der Bevölkerung nimmt Jahr für Jahr zu, sowohl aus dem akademischen Bereich als auch bei den politischen Entscheidungsträgern. Um dieser Nachfrage entgegenzukommen, hat Statbel beschlossen, diese Tabellen zur belgischen Bevölkerung nach Herkunft zu erstellen. Eine Zeitreihe vom Jahr 2000 bis zum Jahr 2022 erlaubt ebenfalls die Forschung der Entwicklung der Diversität nach Herkunft.

Bei der Erstellung dieser neuen Statistiken hat Statbel ausführlich andere Partner konsultiert, sowohl die Experten Demografie bei den regionalen Partnern als auch einige Experten im Bereich der internationalen Migration. Die Einordnung in die Herkunftsgruppen und die Namensgebung der verschiedenen Gruppen werden geprüft und haben zum folgenden Konsens geführt.

Die Statistiken nach Herkunft basieren auf den folgenden Merkmalen: die eigene aktuelle und erste registrierte Staatsangehörigkeit sowie die erste registrierte Staatsangehörigkeit beider Elternteile. Auf dieser Grundlage werden drei große Herkunftsgruppen unterschieden:

  1. Belgier belgischer Herkunft;
  2. Belgier ausländischer Herkunft;
  3. Nicht-Belgier.

Die zweite Gruppe, Belgier ausländischer Herkunft, ist sehr vielfältig und wird daher weiter in einige Untergruppen unterteilt:

  • Belgier ausländischer Herkunft;
    • Belgische erste registrierte Staatsangehörigkeit;
      • Ein Elternteil mit ausländischer erster registrierter Staatsangehörigkeit;
      • Beide Elternteile mit ausländischer erster registrierter Staatsangehörigkeit;
  • Ausländische erste registrierte Staatsangehörigkeit.

Darüber hinaus wurde die ursprüngliche Staatsangehörigkeit bestimmt. Diese wurden in den folgenden Gruppen der ursprünglichen Staatsangehörigkeit zusammengefasst:

  1. Belgier (nur für alle in der Herkunftsgruppe der Belgier belgischer Herkunft);
  2. Nachbarländer: Deutschland, Frankreich, die Niederlande, das Großherzogtum Luxemburg und das Vereinigte Königreich werden als Nachbarland betrachtet;
  3. EU-27 (ohne Belgien und die Nachbarländer);
  4. Außerhalb der EU-27 (ohne Nachbarländer).

Die Einordnung der belgischen Bevölkerung nach Herkunftsgruppe und Gruppe der ursprünglichen Staatsangehörigkeit wird in der Dokumentation und in den zwei Entscheidungsbäumen, die in den Tabellen verfügbar sind, mehr im Detail behandelt.

DOEL EN KORTE BESCHRIJVING

Deze statistiek geeft inzicht in de herkomst van de bevolking.

België is een divers land en de diversiteit neemt toe. De nood aan informatie omtrent de diversiteit van de bevolking is dan ook groot. Om aan deze vraag te beantwoorden, die onder andere luid klinkt in de wetenschappelijke wereld, werd besloten tabellen met de Belgische bevolking naar herkomst op te stellen. In eerste instantie zullen deze tabellen beschikbaar zijn voor enkele specifieke jaren. Op termijn wordt gewerkt aan een meer volledige tijdsreeks die zo ver als mogelijk teruggaat, zonder in te boeten op de kwaliteit van de gegevens.

De statistiek naar herkomst is gebaseerd op de volgende kenmerken: de eigen huidige en eerst geregistreerde nationaliteit, en de eerst geregistreerde nationaliteit van de ouders. Deze kenmerken zijn beschikbaar in het Rijkregister der Natuurlijke personen (RRNP) dat wordt beheerd door de FOD binnenlandse zaken. Het RRNP is een informatiesysteem dat de registratie, de opslag en de communicatie van de identificatiegegevens van personen verzekert. Deze gegevens worden verzameld door de gemeenten (en de dienst Vreemdelingenzaken voor bepaalde categorieën). De informatie in het Rijksregister is georganiseerd in ‘informatietypes (IT)’, zijnde de verschillende onderdelen van de wettelijke informatiegegevens.

De belangrijkste ITs voor het bepalen van de herkomst zijn: (1) IT031: nationaliteit;(2) IT110: de afstamming en (3) IT100 de geboorteplaats. Er werd door Statbel een algoritme ontwikkeld dat toelaat om op basis van de IT110 de ouders van een persoon te bepalen, een essentiële ontwikkeling om de herkomst te kunnen bepalen.

De volgende tabellen in verband met herkomst zijn beschikbaar:

  1. Bevolking naar herkomst en geboorteland per gemeente
  2. Bevolking naar herkomst, geboorteland, leeftijd en geslacht per gemeente
  3. Bevolking naar herkomst, geboorteland en nationaliteitsgroep van herkomst per gemeente

BEPALEN VAN DE HERKOMST

Een schematisch overzicht van het proces om de herkomst te bepalen kan worden teruggevonden in de tabellen, namelijk op het tabblad “beslisboom herkomst”.

De indeling naar herkomst bestaat uit 3 hoofdcategorieën:

  1. Niet-Belg;
  2. Belg met een buitenlandse achtergrond;
  3. Belg met Belgische achtergrond.

Echter, de categorie Belg met een buitenlandse achtergrond is zeer heterogeen. Deze categorie wordt bijgevolg opgedeeld in enkele subcategorieën:

  • 1. Buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit;
  • 2. Belgische eerst geregistreerde nationaliteit;
    • a. Beide ouders met een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit;
    • b. Eén ouder met een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit.

Het is belangrijk op te merken dat het concept nationaliteit inzicht geeft in de herkomst van een persoon, maar daarentegen niets zegt over een mogelijke migratiebeweging. Omgekeerd zegt het geboorteland van een persoon weinig over de herkomst van een persoon, maar geeft deze wel expliciet informatie over het plaatsvinden van een migratiebeweging. Vandaar dat het geboorteland steeds als achtergrondkenmerk wordt meegenomen in de tabellen.

Het vertrekpunt voor het bepalen van de herkomst is de huidige nationaliteit. Indien deze niet-Belgisch is, komt men terecht in de categorie “niet-Belg”.

Is de huidige nationaliteit Belgisch, dan wordt in tweede instantie gekeken naar de eerst geregistreerde nationaliteit. Is deze niet-Belgisch, dan behoort men tot de categorie “Belg met een buitenlandse achtergrond” en meer bepaald tot de subcategorie met een “buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit”.

Zijn zowel de huidige, als de eerst geregistreerde nationaliteit Belgisch, dan wordt bijkomend gekeken naar de eerst geregistreerde nationaliteit van de ouders. Indien beide ouders een niet-Belgische eerst geregistreerde nationaliteit hebben, dan behoort men opnieuw tot de categorie “Belg met een buitenlandse achtergrond”, maar ditmaal tot de subcategorie “beide ouders met een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit”. Wanneer slechts één van beide ouders een niet-Belgische eerst geregistreerde nationaliteit heeft, dan behoort men eveneens tot de categorie “Belg met een buitenlandse achtergrond”, maar in dit geval tot de subcategorie “één ouder met een buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit”.

Tot slot worden de personen die tot geen van bovenstaande categorieën behoren ingedeeld in de categorie “Belg met Belgische achtergrond”. Deze hebben dus zelf een Belgische huidige en eerst geregistreerde nationaliteit en bij de ouders wordt geen buitenlandse eerst geregistreerde nationaliteit teruggevonden.

Technische nota: indien de informatie onvolledig is (één of beide ouders zijn onbekend), dan wordt het volgende principe toegepast: men behoort tot de categorie “Belg met Belgische achtergrond” totdat een indicatie wordt gevonden van een buitenlandse achtergrond, bij zichzelf of de bekende ouder.

De meerderheid, ongeveer 75%, heeft twee gekende ouders.

Een kleinere groep heeft dus één of twee ouders die niet geïdentificeerd zijn. Ongeveer de helft onder hen is zelf naar België geïmmigreerd. Deze groep vormt echter geen probleem, omdat hun eerst geregistreerde nationaliteit in nagenoeg alle gevallen niet-Belgisch zal zijn. Bijgevolg kunnen ze niet terecht komen in de categorie “ Belg met Belgische achtergrond”. Een tweede helft betreft voornamelijk de oudere bevolking. Meer dan 85% onder hen is 55 jaar of ouder, deze groep komt wel voornamelijk terecht in de categorie “Belg met Belgische achtergrond”.

Het bepalen van de ouders voor de oudere bevolking is moeilijk, aangezien het RRNP - zoals we het vandaag kennen - pas sinds de jaren ’80 bestaat. Bij de opstart van het RRNP is getracht om zoveel mogelijk informatie te integreren, maar het is logisch dat niet voor iedereen - lees vnl. de oudere bevolking – alle informatie geïntegreerd werd. Bovendien wordt vastgesteld dat indien informatie over één ouder beschikbaar is bij deze 55-plussers, deze ene bekende ouder in meer dan 98% van de gevallen ook een Belgische eerst geregistreerde nationaliteit heeft. Dit lijkt de aanname, dat deze mensen hoogstwaarschijnlijk tot de categorie “ Belg met Belgische achtergrond” behoren, te onderbouwen.

BEPALEN VAN DE NATIONALITEITSGROEP VAN HERKOMST

Een schematisch overzicht van het proces om de nationaliteitsgroep van herkomst te bepalen kan worden teruggevonden in de tabellen, namelijk op het tabblad “beslisboom nationaliteit”. Het vertrekpunt voor het bepalen van de nationaliteitsgroep van herkomst is de in de vorige stap bepaalde herkomst. Indien men behoort tot de categorie “Belg met Belgische achtergrond”, dan is de nationaliteitsgroep van herkomst Belgisch.

Behoort men niet tot de categorie “Belg met Belgische achtergrond”, dan wordt in eerste instantie gekeken naar de eerst geregistreerde nationaliteit van de vader. Is de eerst geregistreerde nationaliteit van de vader niet-Belgisch dan wordt de nationaliteitsgroep van herkomst bepaald door de eerst geregistreerde nationaliteit van de vader.

Wanneer de vader onbekend is, of de eerst geregistreerde nationaliteit van de vader Belgisch is, wordt vervolgens gekeken naar de eerst geregistreerde nationaliteit van de moeder. Is deze niet-Belgisch, dan wordt de nationaliteitsgroep van herkomst bepaald door de eerst geregistreerde nationaliteit van de moeder.

Indien de moeder onbekend is of de eerst geregistreerde nationaliteit van de moeder Belgisch is, wordt ten slotte gekeken naar de eigen eerst geregistreerde nationaliteit. Deze laatste wordt in dat geval gebruikt om de nationaliteitsgroep van herkomst te bepalen.

De nationaliteit van herkomst wordt tot slot onderverdeeld in vier grote categorieën:

  1. Belg;
  2. Buurland, bestaande uit Duitsland, Frankrijk, Groothertogdom Luxemburg, Nederland en het Verenigd Koninkrijk;
  3. EU27, exclusief België en exclusief de buurlanden;
  4. Buiten EU27.

POPULATIE

De Belgische bevolking op 1 januari van het referentiejaar.

FREQUENTIE

Jaarlijks.

TIMING PUBLICATIE

Resultaten zijn 6 maand na de referentieperiode beschikbaar.

DEFINITIES

Geslacht: is één van de basisgegevens die onmiddellijk wordt verzameld bij de eerste inschrijving en vormt een onderdeel van IT000. Opmerking: bij een geslachtswijziging wordt het oude dossier van de persoon volledig geannuleerd en een volledig nieuw dossier wordt opgemaakt. Bijgevolg zal iemand die van geslacht verandert, vanaf de dag van de officiële wijziging, dit nieuwe geslacht hebben van bij de geboorte.

Leeftijd: de geboortedatum, wordt net zoals het geslacht, verzameld bij de eerste inschrijving en vormt een onderdeel van IT000. De leeftijd wordt berekend als de leeftijd die men, op basis van de geboortedatum, heeft bereikt op 1 januari van het betreffende referentiejaar.

Woonplaats: de gemeente van de hoofdverblijfplaats is beschikbaar in de IT001, het eigenlijke adres van de hoofdverblijfplaats (postcode, straatcode, huisnummer en busnummer) is beschikbaar in IT020. De hoofdverblijfplaats wordt door het RRNP als volgt gedefinieerd: de plaats waar de leden van een huishouden dat uit verscheidene personen is samengesteld gewoonlijk leven, ongeacht of die personen al dan niet door verwantschap verbonden zijn, of de plaats waar een alleenstaande gewoonlijk leeft.

Huidige nationaliteit: de nationaliteit is beschikbaar in IT031. Indien gesproken wordt over de huidige nationaliteit, wordt de nationaliteit van de persoon op 1 januari van het referentiejaar bedoeld. Het is belangrijk om op te merken dat diegenen met een dubbele nationaliteit slechts één maal worden meegeteld. In het geval dat één van deze nationaliteiten de Belgische is; worden ze beschouwd als mensen met de Belgische nationaliteit en wordt geen rekening gehouden met de tweede nationaliteit.

Eerst geregistreerde nationaliteit: de nationaliteit, alsook de volledige nationaliteitshistoriek, is beschikbaar in IT031.De eerste geregistreerde nationaliteit is de nationaliteit die met de eerste registratie van een persoon in deze tabel overeenkomt. In het geval dat het zou gaan om een dubbele nationaliteit en één van deze nationaliteiten de Belgische is, dan worden ze beschouwd als mensen met de Belgische nationaliteit.

Geboorteland: de geboorteplaats wordt geregistreerd in de IT100. Indien een persoon in België werd geboren, wordt hierin de gemeente van geboorte geregistreerd. Bij personen geboren in het buitenland wordt de landcode van het land van geboorte geregistreerd.