Geharmoniseerde consumptieprijsindex – augustus 2020

• De Belgische inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP) bedraagt in augustus -0,9% ten opzichte van 1,7% in juli. De kerninflatie (inflatie zonder energie en onbewerkte levensmiddelen) bedraagt in augustus -0,1%.
• De inflatie volgens de consumptieprijsindex (CPI) voor de maand augustus bedraagt 0,8% ten opzichte van 0,7% in juli.
• De sterke daling van de inflatie is te wijten aan het verschuiven van de zomersolden van juli naar augustus. In de CPI worden de solden volgens een andere methodologie verwerkt, vandaar de stabielere inflatie in augustus ^[1].
• De subindices met de grootste positieve impact op de inflatie zijn restaurants en cafés, woninghuur, vlees, aankoop van personenwagens, fruit en tabak.
• De subindices die deze maand de grootste negatieve impact hebben op de inflatie zijn kleding, huisbrandolie, schoenen, gas, motorbrandstoffen en elektriciteit.
• Eurostat zal op 17 september de geharmoniseerde consumptieprijsindex van augustus voor de EU-landen publiceren.

De inflatie volgens de Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (HICP)^[2] bedraagt in augustus -0,9% tegenover 1,7% in juli. De inflatie volgens de geharmoniseerde consumptieprijsindex met constante belastingvoet (HICP-CT)^[3]bedraagt -0,5% in augustus tegenover 2,1% in juli.

Inflatie en impact op de inflatie voor de 12 hoofdgroepen

Op basis van de opsplitsing in de 12 hoofdgroepen wordt de hoogste inflatie in augustus gemeten voor “voeding en alcoholvrije dranken” (3,2%). De laagste inflatie wordt opgemeten voor de groep “kleding en schoeisel” (-21,1%).

De hoofdgroep die in augustus de grootste positieve impact heeft op de inflatie is “voeding en alcoholvrije dranken” met 0,8 procentpunt. De grootste negatieve impact op de inflatie wordt gerealiseerd door “kleding en schoeisel” met -1,3 procentpunt.

Inflatie^[4] en impact^[5]op de inflatie voor de globale HICP en de 12 hoofdgroepen

Inflatie volgens specifieke aggregaten

De globale HICP kan opgesplitst worden in vijf specifieke aggregaten die samen de totale bestedingen vormen.

• De inflatie voor energieproducten is opnieuw gestegen ten opzichte van vorige maand. Ze bedraagt in augustus -10,6% tegenover -11,2% in juli en -13,1% in juni. Ten opzichte van de voorgaande maand daalden de prijzen gemiddeld met 0,1%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt -9,6% voor de laatste twaalf maanden.
• De inflatie van bewerkte levensmiddelen is gestegen ten opzichte van de vorige maand. Ze bedraagt 2,4% in augustus ten opzichte van 1,9% in juli en 1,8% in juni.  De prijzen stegen gemiddeld met 0,2%  ten opzichte van juli.
• De inflatie voor niet-bewerkte levensmiddelen (fruit, groenten, vlees en vis) is gedaald. Ze bedraagt 5,4% in augustus ten opzichte van 7,3% in juli en 6,3% in juni. Ten opzichte van juli daalden de prijzen gemiddeld met 1,6%. De gemiddelde inflatie van dit aggregaat bedraagt 2,6% voor de laatste twaalf maanden.
• De inflatie voor niet-energetische industriële goederen bedraagt in augustus -4,6% ten opzichte van 5,5% in juli en 0,9% in juni. Ten opzichte van juli zijn de prijzen gemiddeld met 5,3% gedaald. De sterke daling van de inflatie voor deze groep is toe te schrijven aan de uitgestelde solden.
• Voor diensten (inclusief huur) bedraagt de inflatie 1,7% in augustus en juli tegenover 1,5% in juni. Ten opzichte van de vorige maand daalden de prijzen gemiddeld met 0,2%.

De kerninflatie (inflatie zonder energie en onbewerkte levensmiddelen) bedroeg in augustus -0,1%, hiermee daalt ze ten opzichte van de 2,9% inflatie die gemeten werd in juli. De gemiddelde kerninflatie van de laatste 12 maanden is gelijk aan 1,5%. Ten opzichte van de vorige maand daalden de prijzen van dit subaggregaat met 1,7%.

Inflatie volgens specifieke aggregaten

Impact van de subindices op de inflatie

De grootste positieve impact op de inflatie wordt gerealiseerd door restaurants, cafés en gelijkaardige diensten met een impact van 0,29 procentpunt. Woninghuur heeft een positieve impact van 0,24 procentpunt. Vlees heeft een impact van 0,16 procentpunt, aankoop van personenwagens een impact van 0,14 procentpunt. Tot slot heeft fruit een impact van 0,11 procentpunt en tabak een impact van 0,09 procentpunt.

Subindices met de grootste positieve impact op de inflatie

De negatieve impact op de inflatie is het grootst voor kleding met een impact van -1,04 procentpunt. Huisbrandolie heeft een impact van -0,31 procentpunt, schoenen een impact van -0,25 procentpunt. Gas en motorbrandstoffen hebben een negatieve impact van respectievelijk -0,23 en -0,22 procentpunt. Tot slot heeft elektriciteit een negatieve impact van -0,17 procentpunt.

Subindices met de grootste negatieve impact op de inflatie

Vergelijking tussen België en de buurlanden

Aangezien de definitieve HICP voor onze buurlanden pas later wordt bekendgemaakt, kan er slechts een vergelijking gemaakt worden op basis van de eerste snelle inflatieraming van de HICP van augustus.

In augustus bedraagt de inflatie in België -0,9%. Ze daalt daarmee ten opzichte van de 1,7% in juli. Nederland tekent een inflatie op van 0,3% in augustus; ze daalt daarmee ten opzichte van de 1,6% in juli. In augustus bedraagt de inflatie in Frankrijk 0,2%, een daling ten opzichte van de 0,9% inflatie in juli. In Duitsland bedraagt de inflatie in augustus -0,1%. Ze daalt daarmee licht ten opzichte van de 0,0% inflatie in juli.

Aangezien Eurostat de geharmoniseerde consumptieprijsindexcijfers met constante belastingvoet voor augustus nog niet publiceerde, is juli de recentste maand om mee te kunnen vergelijken. De inflatie op basis van de HICP-CT bedraagt in België in juli 2,1%, ze stijgt daarmee ten opzichte van de 0,2% in juni. In Duitsland bedraagt deze inflatie in juli 2,1%, ze stijgt daarmee ten opzichte van de inflatie in juni toen deze 0,8% bedroeg. In Frankrijk bedraagt deze inflatie 0,7% in juli, een stijging ten opzichte van de 0,0% inflatie in juni. In Nederland bedraagt deze inflatie in juli 1,6%, ze blijft daarmee onveranderd ten opzichte van de maand juni.

^[1] In de HICP worden de solden verwerkt in de maand waarin ze plaatsvinden, aangezien voor de HICP de inflatie belangrijker is dan het indexniveau. Het uitstel van de solden van juli naar augustus geeft voor de HICP dus een sterke opwaartse beweging in inflatie in juli en een sterke neerwaartse beweging in inflatie in augustus. Voor de CPI wordt het soldeneffect daarentegen gespreid over de 12 maanden van het jaar, om geen sterke  indexschommelingen teweeg te brengen. Zonder deze spreiding zou er immers een groot onevenwicht inzake de impact op de indexeringen zijn, louter op basis van de maand waarin de indexering plaatsvindt. In de inflatie van de CPI is bijgevolg het effect van het verplaatsen van de solden niet merkbaar.

^[2]Naast de nationale consumptieprijsindex (CPI) berekent de Statbel ook een Europees geharmoniseerde consumptieprijsindex (Harmonized Index of Consumer Prices, HICP). De HICP maakt een vergelijking tussen de inflatiegraden van de lidstaten van de Europese Unie mogelijk. De toegepaste bestedingsoptiek en methoden zijn daartoe zo goed mogelijk gecoördineerd en in Europese regelgeving vastgelegd. De uitkomsten van de CPI en de HICP zijn niet gelijk. Dat komt vooral door een andere weging en samenstelling van het pakket goederen en diensten waarop deze indices zijn gebaseerd.

Tevens wordt de HICP gebruikt door de Europese Centrale Bank voor haar monetair beleid. Verder wordt de HICP gebruikt om te bepalen in hoeverre een lidstaat voldoet aan de inflatiecriteria bepaald in het Verdrag betreffende de Europese Unie.

Enkele verschilpunten tussen de HICP en de huidige CPI:

• De weging van het pakket aan goederen en diensten in de HICP is hoofdzakelijk gebaseerd op de nationale rekeningen. Op de lagere gedetailleerde niveaus wordt gebruikt gemaakt van het huishoudbudgetonderzoek. De CPI gebruikt hoofdzakelijk het huishoudbudgetonderzoek op alle niveaus.
• De referentiepopulatie van de HICP is privé huishoudens (incl. toeristen in België) en bewoners in institutionele huishoudens (o.a. rusthuizen en instellingen). Voor de CPI is dit momenteel privé huishoudens met een referentiepersoon onder een maximale leeftijd.
• In de HICP wordt een binnenlands bestedingsconcept gehanteerd, dit zijn bestedingen gedaan in België door de referentiepopulatie. Voor de CPI wordt een nationaal bestedingsconcept gehanteerd, dit zijn bestedingen gedaan door de referentiepopulatie ongeacht de locatie.
• Voor de HICP wordt geen seizoenscorrectie toegepast, voor de CPI wordt dit gedaan voor buitenlandse reizen en vakantiedorpen.
• De solden worden in de CPI gespreid over telkens 6 maanden, in de HICP worden deze in de maand opgenomen.
• Voor huisbrandolie wordt de huidige prijs gebruikt in de berekening van de HICP. In de berekening van de CPI wordt een gewogen 12-maandelijks gemiddelde gehanteerd.

^[3]De HICP-CT wordt op dezelfde wijze berekend als de gewone HICP, echter worden in deze index de prijzen berekend op basis van constante belastingtarieven. Deze index geeft dan ook de theoretisch potentiële impact weer van wijzigingen in de indirecte belastingtarieven (zoals de BTW of accijnzen) op de gemeten inflatie. Het betreft hier echter een theoretische impact omdat verondersteld wordt dat de belastingwijzigingen meteen en volledig worden doorgerekend in de prijzen die door consumenten betaald worden.

^[4] De inflatie op jaarbasis meet de prijswijziging tussen de huidige maand en dezelfde maand van het voorgaande jaar. Een 12-maandelijks gemiddelde vergelijkt de gemiddelde HICP van de laatste 12 maanden met het gemiddelde van de voorgaande 12 maanden. Een maandelijkse wijziging vergelijkt de prijsniveaus van de laatste twee maanden.

^[5]De impact op de inflatie toont de wijziging van de inflatie door het opnemen van de subindex in de HICP. De impact houdt niet alleen rekening met het gewicht van de subindex, maar ook of de inflatie van de subindex hoger of lager is dan deze van het geheel aan bestedingen (globale HICP).