België telde op 1 januari 2019 11.431.406 inwoners

Op 1 januari 2019 telde België 11.431.406 wettelijk geregistreerde inwoners. Dat blijkt uit de officiële cijfers van Statbel, het Belgische statistiekbureau. Daarvan is 51% (of 5.803.178 in absolute cijfers) vrouw, en 49% (of 5.628.228) man, wachtregister niet meegerekend^[1]. De Belgische bevolking groeide op jaarbasis aan met 55.336 personen of 0,49%, een groeicijfer dat volledig in de lijn ligt met de groei die we de laatste paar jaren kenden (steeds rond een half procent).

De nationale bevolkingsgroei wordt hoofdzakelijk gerealiseerd door twee demografische factoren^[2] :

• door een positief ‘natuurlijk saldo’, meer geboorten dan overlijdens (+7.155 personen in 2018), goed voor 12,5% van de totale bevolkingstoename, maar vooral;
• door het positieve migratiesaldo^[3]: meer immigratie dan emigratie (+50.180 personen in 2018) – dat veruit het grootste deel van het groeicijfer verklaart (87,5%).

De bevolkingstendensen zijn eerder onopvallend omdat de meeste parameters in de lijn liggen van wat we de voorgaande jaren waarnamen. De onderliggende tendens van aanhoudende groei, vele jaren nu al, is niettemin opvallend te noemen.

Het fenomeen dat voor 2018 het meest in het oog springt heeft echter een negatieve impact op de groei van de bevolking: in 2017 dook het aantal geboorten voor het eerst onder de 120.000, deze daling in het aantal geboorten zet zich duidelijk voort in 2018 met 117.800 geregistreerde geboorten. Deze daling is markant zeker als men in rekening brengt dat aan het begin van het decennium nog ruim 129.000 geboorten werden geregistreerd (129.173 voor 2010).

Verder leek het cijfer voor 2016 enigszins te wijzen op een vertraging van de daling in de geboorten die zich al jaren manifesteert (slechts 552 geboortes minder dan in 2015). De vraag werd toen gesteld of het einde van de dalende trend stilletjes aan was bereikt. Nu we voor 2017 en 2018 echter opnieuw een meer uitgesproken daling waarnemen (-2.059 en -1.302 geboorten) lijkt het antwoord op die vraag negatief te zijn.

Gezien de aanhoudende groei van de totale bevolking en de eerder dalende trend in het natuurlijk saldo, is het vooral de internationale migratie die de drijvende kracht vormt achter de aanhoudende bevolkingsgroei. Zo kon 87,5% van de geobserveerde bevolkingstoename in 2018 toegeschreven worden aan internationale migratie. Bij het inzoomen op nationaliteiten stellen we vast dat de top vijf van nationaliteiten die naar België immigreert bestaat uit Belgen (deze komen na een verblijf in het buitenland terug naar België), Roemenen, Fransen, Nederlanders en Italianen. Voor de mensen die vanuit België emigreren wordt nagenoeg dezelfde top vijf waargenomen; alleen staan Italianen dan op plaats 6 en Polen op plaats 5. Het beeld verandert echter wanneer het saldo tussen de internationale immigratie en emigratie per nationaliteit bekeken wordt: de grootste absolute influx wordt vastgesteld bij Roemenen (+9.144), gevolgd door Marokkanen (+4.110), Fransen (+3.198), Afghanen (+3.121) en Syriërs (+2.975).

In lijn met de voorgaande jaren is het dat de cijfers van de gewesten^[4]sterk uiteenlopen.

Vlaams Gewest

• De bevolking nam toe met 36.102 personen (36.956 personen in 2017): opnieuw een vrij forse stijging van 0,6% op het totaal van de bevolking.
• Die toename is in belangrijke mate te wijten aan internationale migratie (= het verschil tussen immigratie en emigratie naar het buitenland zonder herinschrijvingen en ambtshalve schrappingen in rekening te brengen). 60.157 personen kwamen wonen in het Vlaamse gewest vanuit het buitenland, 31.045 vertrokken (saldo + 29.112 personen).
• Binnen België ‘migreerden’ 34.132 personen naar het Vlaamse gewest vanuit een ander gewest. 22.606 personen vertrokken dan weer naar een ander gewest (saldo 11.526 personen) .
• De natuurlijke bevolkingsaangroei tenslotte (geboorten versus overlijdens) bleef positief (+ 939 personen).

Waals Gewest

• De bevolking nam in de loop van 2018 toe met 9.418 personen. Dat is iets lager dan in 2017 toen er 9.904 personen bijkwamen. Procentueel bedraagt de aangroei 0,3%.
• Opvallend: de natuurlijke loop van de Waalse bevolking is opnieuw licht negatief: er waren 2.242 overlijdens meer dan geboorten in het Waalse Gewest, in 2018. In 2017 bedroeg dit saldo min 1.176 personen.
• De grootste factor in de bevolkingstoename is net als in het Vlaamse Gewest internationale migratie: 28.699 personen kwamen wonen in het Waalse Gewest vanuit het buitenland, 18.163 personen vertrokken naar het buitenland (saldo 10.536 personen).
• Ook de interne migratie blijft positief: meer mensen kwamen vanuit andere gewesten in Wallonië wonen dan dat er vertrokken naar die gewesten. Dit saldo bedraagt 3.382.

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

• De bevolking nam in de loop van 2018 toe met 9.816 personen (+0,8%). Dat is een stuk meer dan wat we tijdens 2016 en 2017 waarnamen (3.714 en 7.122 personen) maar nog steeds onder het gemiddelde van de toenames die we waarnamen voor de periode 2011-2015 (gemiddelde aangroei met 13.760 personen).
• Een verklaring voor de wat lagere groeicijfers van dit gewest voor de laatste jaren is complex. Er is niet zozeer één duidelijke verklarende factor.
• Wat mogelijks bijdraagt zijn de ambtshalve schrappingen die op een hoger niveau lagen in 2016 en 2017 (20.397 en 20.234 respectievelijk). In 2018 daalt het aantal ambtshalve schrappingen tot 17.821 wat nog steeds boven het gemiddelde van 16.283 in de periode 2011-2015 ligt.
• De internationale immigratie, personen die vanuit het buitenland in het gewest komen wonen, zit met 44.873 personen iets boven het gemiddelde van de periode 2011-2015 (42.978 personen). 18.530 personen vertrokken naar het buitenland (saldo 26.343 personen).
• Per saldo blijft het hoofdstedelijk gewest wel personen verliezen aan de andere gewesten. In de loop van 2018 kwamen 25.254 personen wonen in het gewest vanuit een ander gewest, 40.162 vertrokken naar een ander gewest. Het saldo van min 14.908, ligt in de lijn van wat we zagen voor 2017 (-14.301) maar blijft hoger dan het gemiddelde voor de periode 2011-2015 (13.200).

Op provinciaal en gemeentelijk niveau zien we de volgende tendensen:

• Vlaams-Brabant is nog nipt de snelst groeiende provincie met het groei van 0,68% en wordt op de voet gevolgd door Oost-Vlaanderen met een groei van 0,67%. In het Waalse gewest vertoont Waals-Brabant de grootste groei met eveneens een vrij sterke groei van 0,62%. Luik wordt de nieuwe provincie met het laagste groeicijfer van 0,15%, gevolgd door Henegouwen met een groei die al een aantal jaar stabiel is rond de 0,2%.
• De bevolking van de grote steden groeit vrij uitgesproken: de Brusselse bevolking (gemeente Brussel) groeide met 1,4%. Voor Gent en Antwerpen zien we respectievelijk groeicijfers van 0,7% en 0,5% in de loop van 2018. Charleroi telde 0,2% meer inwoners. De bevolking van Luik tenslotte bleef stabiel.
• De sterkst groeiende gemeente in 2018 is Martelange in de provincie Luxemburg met een groei van 3,1% (56 inwoners). Mont-Saint-Guibert (Waals-Brabant) en Manhay (Luxemburg) volgen met respectievelijk 2,8% (209 inwoners) en 2,7% (93 inwoners). Omgekeerd verloor Herstappe (Limburg) relatief gezien de meeste inwoners: min 5 inwoners of -5,7%. Door het kleine aantal inwoners in Herstappe heeft het vertrek van enkele inwoners relatief gezien direct een grote impact. Bever (Vlaams-Brabant) verloor 45 inwoners of 2,0% en Linkebeek (Vlaams-Brabant) 89 inwoners of 1,9%.

^[1] De gegevens komen uit het Rijksregister. Het officiële bevolkingscijfer houdt geen rekening met het wachtregister, dat personen bevat met een asielaanvraag die momenteel in behandeling is (wet van 24 mei 1994 tot oprichting van een wachtregister voor vreemdelingen die zich vluchteling verklaren of die vragen om als vluchteling te worden erkend). De door Eurostat gepubliceerde cijfers bevatten echter wel een schatting van de personen die in het wachtregister ingeschreven zijn.

^[2] Een beperkt aantal registraties in het rijksregister gebeurt laattijdig of niet correct. Hierdoor strookt de waargenomen bevolkingsgroei (verschil tussen de populatie op 1 januari 2019 en 1 januari 2018) niet voor de volle 100% met het saldo dat we bekomen op basis van de geboorten, overlijdens en migraties. De statistische aanpassing bedraagt dit jaar (-1.999 eenheden). Dit is een indicatie dat de gegevens van een hoge kwaliteit zijn .

^[3] Het internationaal migratiesaldo van België bestaat niet uitsluitend uit immigratie en emigratie, maar houdt eveneens rekening met andere bewegingen. De in-beweging bestaat uit (1) immigratie; (2) personen die vanuit het wachtregister ingeschreven worden en (3) personen die heringeschreven worden. De uit-beweging bestaat uit (1) emigratie; (2) personen die worden verplaatst naar het wachtregister  en (3) personen die ambtshalve werden geschrapt. Voor de gewesten hebben we enkel rekening gehouden met immigratie en emigratie. .

^[4] Ook op gewestelijk niveau moeten we rekening houden met de statistische aanpassing. Deze bedraagt voor Vlaanderen -1.245, voor Wallonië -24 en voor Brussel -730.